گاهی ممکن است درد در ناحیه کف دست و آرنج اتفاق بیوفتد یا در دستتان احساس گزگز می کنید، در این صورت ممکن است مشکلی در عصب اولنار اتفاق افتاده باشد. این عصب یکی از مهم ترین اعصاب اندام فوقانی است که از ناحیه گردن آغاز می شود و به انگشتان ختم می شود.
عصب اولنار یک عصب حسی حرکتی است و تامین احساس داخلی دست را برعهده دارد که شامل انگشت کوچک و حلقه می شود. این عصب عمده اندام فوقانی از قسمت داخلی آرنج و زیر لیگمان عبور می کند و سپس وارد تونلی به نام تونل کوبیتال می شود. سندروم تونل کوبیتال هنگامی ایجاد می شود که عصب اولنار در حین عبور از این تونل استخوانی تحت فشار قرار بگیرد.
آناتومی عصب اولنار
عصب اولنار در آرنج بعد از عبور از تونل آرنج؛ در یک دست انداز استخوانی در آرنج قرار می گیرد. در استخوان آرنج، شما می توانید با وارد کردن ضربه به پوست عصب اولنار را احساس کنید، زیرا بعد از ضربه احساس شوک می کنید. در ادامه عصب اولنار همراه با عضلات و زیر آنها به قسمت بازو نفوذ می کند و در نهایت به واسطه انگشت کوچک به کف دست نفوذ می کند. بعد از ورود عصب به کف دست از طریق تونلی به نام گویون به حرکت خود ادامه می دهد. انتقال احساس به انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه وظیفه عصب اولنار است. همچنین این عصب اغلب عضلات کوچک دست که در کارهای ظریف دخیل هستند و عضلات بزرگتر بازو که در محکم گرفتن چیزی نقش دارند را کنترل می کند.
درد ناشی از آسیب به عصب اولنار
عصب اولنار ممکن است در طول حرکت خود از گردن تا کف دست دچار آسیب شود که این آسیب می تواند خود را به شکل ضعف یا بی حسی نشان دهد. بیشترین آسیب عصب اولنار مربوط به ناحیه آرنج می شود به خصوص در مکانی که عصب از استخوان عبور کرده و سپس وارد تونل کوبیتال می شود. گاهی ممکن است آسیب در عصب اولنار ناشی از وارد شدن شیء برنده و تیز به داخل آرنج باشد که به دنبال این موضوع ممکن است عصب پاره شود یا به شکل ناحیه ای تحت فشار قرار بگیرد. پارگی عصب اولنار می تواند کامل یا ناکامل صورت بگیرد اما شایع ترین نوع آن؛ پارگی در ناحیه پایین ساعد مچ دست است. تحت فشار قرار گرفتن عصب به دلایل متفاوت نیز دیده می شود. از جمله دلایل ایجاد این فشار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شکستگی استخوان و بد جوش خوردن آن می تواند به عصب فشار مستقیم وارد کند. تغییر شکل استخوان به هر دلیلی می تواند به اعصاب آن ناحیه از جمله عصب اولنار فشار وارد کند. تومورهای بافتی یا استخوانی خوش خیم یا بد خیم. سندروم تونل که؛ عصب اولنار تحت فشار کانال استخوانی که در آن وجود دارد، قرار می دهد. شکستگی کانال کوبیتال عصب را تحت فشار قرار می دهد. سندروم تونل اولنار که در آن عصب تحت فشار کانال گویان قرار می گیرد، این کانال در مچ دست قرار دارد. شکستگی در ناحیه مچ دست می تواند باعث فشار به اعصاب شود.
علائم آسیب به عصب اولنار چیست؟
نشانه های آسیب و گیر افتادن عصب اولنار
رشته های حرکتی مربوط به عصب اولنار بیشتر از رشته های حسی آن است پس بیشترین آسیبی که می تواند ایجاد کند مربوط به حرکت است. در صورتی که آسیب کامل باشد می تواند حس پوست را به شکل کامل از بین ببرد و به دنبال این موضوع ممکن است عضلات مربوط به آن هم فلج شود، در صورتی که آسیب به عصب نسبی باشد موجب ضعیف شدن و کاهش حس ماهیچه شود. بسته به نوع و محل آسیب وارده به عصب اولنار ممکن است عوارض متفاوتی بروز کنند. هر چه آسیبی که وارد می شود بالاتر باشد و به ریشه اندام ها نزدیکتر شود؛ بافت ها را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد.
در صورتی که عصب اولنار در ناحیه ناحیه مچ دست یا پایین ساعد آسیب ببیند ممکن است علائم زیر را نشان دهد:
اختلالات حسی
کاهش یا از بین رفتن حواس در کف دست مربوط به انگشت کوچک و قسمت داخلی انگشت انگشتری است. در صورتی که آسیب عصبی مزمن باشد می تواند باعث خشک شدن پوست این ناحیه و یا تغییر شکل ناخن شود. ممکن است زخم و سوختگی در اثر بی حسی عصب این ناحیه اتفاق بیوفتد.
علامت فورامن
علامت فورامن ممکن است در اثر فلج عضله ایجاد شود که در آن فرد در نزدیک کردن شست به انگشت سبابه مشکل دارد. برای تشخیص این اختلال پزشک از بیمار می خواهد برگه را بین انگشت اول و دوم خود نگه دارد، در صورتی که فرد سالم باشد شست خود را به کناره خارجی کف دستش نردیک می کند و سپس کاغذ را نگه می دارد، اما فردی که به فلج عصب اولنار دچار شده باشد چون نمی تواند شست خود را نزدیک کند برای گرفتن کاغذ مجبور است بند آخر شست خود را خم کند. در تست تشخیصی دیگری از بیمار درخواست می شود؛ انگشتان دستش را نسبت به هم دور و نزدیک کند به علت فلج عصب بین استخوانی دست، فرد نمی تواند کاری که گفته شد را انجام دهد.
در صورتی که عصب اولنار در آرنج دچار آسیب شود علائم؛ مورمور، گزگز، درد، خواب رفتگی و ضعف بروز می کنند. این خواب رفتگی و گزگز فقط مربوط به مچ به پایین است و هر نوع احساس گزگز یا خواب رفتگی در ناحیه ساعد، با مشکلات عصبی مربوط به عصب اولنار در آرنج متفاوت است. احساس خواب رفتگی در این حالت در برجستگی داخلی دست و انگشتان چهارم و پنجم حس می شود. علائم حسی در اغلب موارد می توانند متناوب رخ دهند و به دنبال وارد شدن فشار به عصب مثلا هنگام تکیه دادن بر آرنج ایجاد می شوند، اگر این آسیب پیشرفت کند ممکن است دائمی شود.
مشکلات عصبی مربوط به عصب اولنار درد شدید ندارند و درد در ناحیه مچ شایع نیست، بیشترین نواحی که درگیر درد می شوند؛ آرنج و بازو هستند که می تواند تا شانه هم منتشر شود و یا به قسمت ساعد و مچ کشیده شود، ولی در بیشتر موارد به ناحیه آرنج محدود می شود.
درمان آسیب وارد شده به عصب اولنار
تغییر سبک زندگی
بسیاری از نکاتی که می تواند به تسکین و کاهش علائم مربوط به آسیب عصب اولنار منجر شود مربوط به فعالیت های داخل منزل است. در صورتی که علائم با فعالیت های روزانه تداخل ایجاد می کند باید به پزشک مراجعه کرد. رعایت نکات زیر می توانند کمک کننده باشند:
