بروز مشکلات زیاد اقتصادی و گرانی سکه که در چند ماه گذشته با افزایش تعداد زندانیان مهریه همراه بود، بحث پیدا کردن جایگزینی برای مهریه را به مسئله محفل ها رسمی و غیر رسمی، رسانه ها و مراجع قضایی و همچنین مجلس، تبدیل کرد.
یکی از موردهای مطرح شده که بعضی از کارشناسان بر آن تأکید دارند، جایگزینی شروط ضمن عقد بجای مهریه است.
شروط ضمن عقد ازدواج چیست؟
با امضای قباله ازدواج، مرد از نظر حقوقی مکلف به پرداخت مهریه و نفقه و زن مکلف به تمکین از مرد میشود . در کنار این موارد، بعضی از امور زندگی زن وابسته به اجازه مرد می گردد. این مسئله میتواند در آینده مشکلاتی برای زن به وجود آورد . جهت جلوگیری از مشکلات احتمالی، بعضی خانم‌ها اقدام به درج شرایط ضمن عقد ازدواج در قباله میکنند .
مهم ترین شرایط ضمن عقد ازدواج شامل وکالت در طلاق، حق تحصیل، حق اشتغال، حق خارج شدن از کشور، حق حضانت فرزندان در صورت طلاق و حق تعیین خانه است. با توجه به اینکه قباله یک سند حقوقی است، نحوه تنظیم متن این شرط ها از اهمیت بالایی برخوردار است، به دلیل آن که هر کلمه میتواند تغییری در مفهوم و حیطه اعمال شرط به وجود آورد یا حتی سبب باطل شدن آن شود.
لازم است بدانید شروط ضمن عقد ازدواج دو گروه هستند:
گروه نخست شرایط از پیش موجودی هستند که در تمام قباله ها موجود بوده و بدون نیاز به تقاضا از دفتر ازدواج و طلاق، در سند نکاحیه به صورت تایپ شده وجود دارند.
گروه دوم شرایط مازادی هستند که زوجین تمایل دارند بر شرایط دیگر اضافه شده و دستمزد دیگری را برای دو طرف مشخص نمایند.
شروط ضمن عقد
نمونه ای از شروط ضمن عقد ازدواج مازاد
همان طور که در بالا هم طرح شد، زن و شوهر میتوانند علاوه بر شروط گروه نخست، از سردفتر ازدواج و طلاق بخواهند تا شرایط دیگری را به صورت مازاد در قباله یادآوری کند. در ادامه بعضی از مهمترین شرایط قابل استفاده و نمونه ای از روش نوشتن آنها عرضه میشود :
1- شرط حق تحصیل:
زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله که زوجه لازم بداند و در هر کجا که وضعیت ایجاب نماید مخیر می سازد.
2- شرط حق اشتغال:
زوج، زوجه را در اشتغال به هر شغلی که مایل باشد، در هر کجا که وضعیت ایجاب نماید مخیر میکند .
3- شرط حق خارج شدن از کشور:
زوج به زوجه، وکالت بلاعزل میدهد که با تمامی اختیارات قانونی بدون نیاز به اجازه شفاهی یا کتبی دوباره شوهر، از کشور خارج شود. تعیین مدت، مقصد و وضعیت مربوط به سفر به خارج از کشور به صلاح دید خود زن است.
4- شرط حق تعیین خانه:
حق انتخاب خانه و تعیین شهر یا محلی که زندگی مشترک در آن جا ادامه پیدا کند با زوجه خواهد بود.
5- شرط حق حضانت فرزندان:
زوجین درشروط ضمن عقد توافق نمودند اولویت در حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر خواهد بود، اعم از این که دوباره ازدواج کند یا خیر.
6- شرط گرفتن حق طلاق
بر بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و شرع، حق طلاق به دست مرد است. ولی مرد میتواند اجرای حق خود در طلاق را به همسرش یا هر فرد دیگری وکالت دهد.
نکته:درصورتی که زوج( مرد) به زوجه( زن) وکالتنامه بلاعزل طلاق داده باشد حق طلاق مرد هنوز پابرجاست و شوهر هم میتواند برای طلاق اقدام کند.
شروط ضمن عقد ازدواج مازاد
وکالت حق طلاق یا همان گرفتن حق طلاق به دو صورت است:
نخست اینکه بصورت شرط ضمن عقد در سند ازدواج نوشته شود.
دوم اینکه زوج( مرد) به یکی از دفترهای اسناد رسمی مراجعه میکند و وکالت در طلاق به همسرش یا دیگری بدهد. درصورتی که زوج خارج از کشور باشد میتواند به سفارت یا کنسولگری ایران مراجعه کند و حق طلاق را به هر کس که تمایل داشته باشد اعطا کند. ولی مورد شایع این است که مرد به همسرش وکالت در طلاق میدهد . ولی همان طور که گفته شد زوج میتواند این وکالت طلاق را به هر کس که بخواهد فرضا پدرش، دوستش و یا همسرش منتقل کند.
نکته:وکالت طلاق بایستی حتماً محضریباشد یعنی در سند رسمی باشد. خواه ضمن سند ازدواج یا بصورت وکالتنامه طلاق محضری.
آنچه که در حق طلاق برای زن اهمیت دارد حدود اختیارات است. مثلا مرد میتواند از سردفتر بخواهد که در وکالت قید کند طلاق در قبال بخشش( بخشیدن) تمام مهریه باشد و یا نه میتواند وکالت در طلاق را با بخشش هر اندازه از مهریه یا غیر آن قرار دهد؛ بنابراین در خصوص این سوال که درصورتی که حق طلاق با زن باشد مهریه تعلق می گیرد؟ باید خاطرنشان کرد که بستگی به حدود اختیارات وکیل در وکالت زن در طلاق دارد.
وکالت برای طلاق درصورتی که در سند ازدواج شرط شده باشد، غیر قابل عزل از جانب مرد میباشد و درصورتی که اعطای وکالت در طلاق در دفتراسناد داده شده باشد میتواند بلا عزل و یا قابل عزل و یا مدت دار باشد که تمامی این موارد بستگی به مرد دارد که چه نوع وکالت در طلاقی بخواهد اعطا کند. که اجرای حق طلاق وی را بخواهد.
7- شرط تنصیف:
یکی از شروط ضمن عقد مرسوم که در سال های گذشته در سند های رسمی ازدواج منتشر میشود شرطی است که بر مبنای آن شوهر تعهد میکند در موقع طلاق- درصورتی که طلاق به درخواست زن نباشد و طلاق به تشخیص دادگاه ناشی از تخلف زن از وظایف همسری و سوء اخلاق و رفتار وی نبوده باشد- تا نصف اموالی را که در طول زناشویی به دست آورده بر اساس نظر دادگاه به زن منتقل کند. با گرفتن این حق، خانم‌ها حتی درصورتی که شاغل نباشند و اصلاً درآمدی هم نداشته باشند، هنگام طلاق میتوانند نصف دارایی همسرشان را با خود ببرند.
8- شرط جلوگیری از ازدواج دوباره شوهر
بر اساس قانون مرد نمی تواند با داشتن زن، همسر دوم اختیار کند مگر با اجازه دادگاه. عواملی، زیرا عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی، اعتیاد، ترک زندگی خانوادگی و … باعث میشوند تا دادگاه به مرد اجازه تجدید فراش و ازدواج دوباره دهد. با امضاء کردن شرط حق اجازه زن برای ازدواج دوباره شوهر، مرد حق ازدواج دوباره بدون اجازه همسرش را نخواهد داشت.
شرایط بالا از شرطهایی است که خانم‌ها میتوانند به نفع خود در قباله ثبت کنند. این شرایط اثرات زیادی در زندگی زوجین دارد، پس حتماً برای این که بعدا پشیمان نشوید از وکیل های آزموده کمک بگیرید.
