خواندن ذهن از روی رفتار دیگران
از نظر دکتر یاسر دادخواه افکار و اندیشه های انسان بر اساس سازوکار ذهنی انسان می تواند در حرکت صورت و یا اندام بروز پیدا کند. از نظر روانشناسان افراد برای بیان افکار و احساساتشان از گفتار استفاده می کنند ولی در بسیاری از موارد، نمی توان صرفا به گفتار افراد تکیه کرد، چون در بسیاری از موارد افراد به دلایل مختلف ممکن است گفتار خود را تحریف کنند یا به عبارتی دروغ بگویند و دقیقا مخالف آن چیزی که در ذهنشان می گذرد را بیان کنند، اینجاست که مهارتی به نام توانایی فهم زبان بدن می تواند تا حدودی به ما کمک کند تا ذهن افراد را بخوانیم.
زبان بدن، بازتاب بیرونی احساسات فرد است و صادقانه تر از زبان گفتاری است.
ژست های وابسته به فرهنگ
بعضی از حالت های بدن و ژست ها مربوط به یک فرهنگ خاص هستند که به آنها وابسته به فرهنگ می گویند.
ژست های نابسته به فرهنگ
ژست هایی نیز وجود دارند که وابسته به هیچ قومیت و فرهنگ خاصی نیستند و با استفاده از آنها می توانیم به افکار و تصورات ذهنی افراد پی ببریم.
حالت های چهره ای، علی الخصوص چشم ها نقش بسیار پررنگی را در فهم محتوای ذهن (ذهن خوانی) افراد، ایفا می کنند.چشم ها، پنجره ی روح هستند و یکی از بهترین وسیله ها برای برقراری ارتباط غیرکلامی هستند.
مثلا در مورد علاقه و حس دوست داشتن، افراد زمانی که به فردی که به او علاقمند هستند نگاه می کنند مردمک چشمانشان تا حدود 4 برابر بزرگتر می شود و این امر بسیار مشهود است.و یا اینکه در هنگام عصبانیت مردمک چشم افراد بسیار کوچک می شود.
البته عصبانیت کودک بروز بیشتری نصبت به بزرگسالان دارد.اکثر افرادی که دروغ می گویند از نگاه کردن به صورت دیگران خودداری می کنند و چشم های خود را به جهت بالا یا پایین حرکت می دهند.
برخی از واکنش های چشمی:
- وقتی که افراد چشمان خود را همزمان به بالا و سمت راست می چرخانند یعنی دارند رویداد تصویری را که در گذشته رخ داده را در ذهن خود بازسازی می کنند.برعکس وقتی که افراد به بالا و سمت چپ نگاه می کنند درحال ساختن رویدادی جدید در ذهن خود هستند.
- وقتی افراد به روبرو و به سمت راست خیره می شوند در حال تلاش برای یادآوری صوتی هستند که در گذشته گوش داده اند و زمانی که همزمان به روبرو و به سمت چپ خیره شده اند در حال ساختن کلمه یا صوتی جدید هستند.
- نگاه همزمان به پایین – سمت راست، نشان دهنده ی این است که فرد در حال صحبت کردن با شخص یا ضمیر داخلی اش است و زمانی که به پایین – چپ نگاه می کند در تلاش برای به خاطر آوردن یا تصور یکی از حواس 5 گانه اش است.
البته مواردی که ذکر شد مربوط به افراد راست برتر است و در مورد افراد چپ برتر (چپ دست)، برعکس موارد گفته شده اتفاق می افتد.
- نگاه همزمان به پایین – سمت راست، نشان دهنده ی این است که فرد در حال صحبت کردن با شخص یا ضمیر داخلی اش است و زمانی که به پایین – چپ نگاه می کند در تلاش برای به خاطر آوردن یا تصور یکی از حواس 5 گانه اش است.
البته مواردی که ذکر شد مربوط به افراد راست برتر است و در مورد افراد چپ برتر (چپ دست)، برعکس موارد گفته شده اتفاق می افتد.
ژست های بدنی یا زبان بدن
از نظر مرکز مشاوره گاهی افراد در هنگام صحبت صورت خود را جلو می آورند و دستشان را زیر چانه شان می گذارند، معمولا این ژست برای جلب کردن نظر مخالف انجام می گیرد، انگار که فرد می خواهد بگوید «من اینجا هستم، به هر اندازه که میخواهی می توانی از دیدن من لذت ببری»، این راهکار علی الخصوص برای آقایان بسیار موثر است و طرف مقابل را به خود جذب می کند.وقتی که زنی می خواهد نظر مردی را به خود جلب کند تلاش می کند که خود را در بهترین حالت ممکن به او نشان دهد.
او کمر خود را صاف کرده و سینه خود را جلو می دهد. پاهایش را به هم چسبانده و یا روی هم می اندازد. دست ها را روی هم گذاشته و پایین می اندازد. تمامی این حرکات نشان دهنده این است که او طرف مقابل را دوست دارد و می خواهد نظر او را به خود جلب کند.گذاشتن کف دست بر روی دستتان نیز بدین معناست که آن فرد قصد همدردی با شما را دارد، اما این حالت تنها زمانی واقعی است که شخص آن را به یکباره انجام دهد.
مواردی از ژست های بدنی که دروغگویی افراد را نشان می دهد:
کشیدن یقه، مالیدن پشت گردن با کف دست، خاراندن بینی و دست خود را جلوی دهان خود گذاشتن،به هنگام صحبت کردن، از نشانه های دروغگوی افراد است. در مقابل دستان باز به هنگام صحبت کردن نشانه ی صداقت و تواضع افراد است.
انواع دیگر ژست های بدنی:
- خاراندن چانه:زمانی اتفاق می افتد که افراد ذهنشان مشغول است و می خواهند تصمیم مهمی را بگیرند.
- خاراندن زیر گوش یا یک طرف کردن:نشان دهنده ی این است که فرد در شک و تردید قرار دارد.
- مالیدن دست ها به همدیگر:نشان دهنده ی این است که شخص دیدگاه و احساس مثبتی نسبت به موضوع دارد.
- خم شدن به جلو:نشان دهنده ی تمایل فرد برای برقراری ارتباط صمیمی تر است.
- انگشت یا دسته ی عینک را در دهان کردن:نشان دهنده ی نیاز فرد به گرفتن حمایت ازدیگران است.
زمانی که در حال تفسیر حالت های بدنی افراد هستیم باید سعی کنیم شرایط محیطی را نیز در نظر بگیریم و به تمام ژست ها به صورت کلی و ترکیبی دقت کنیم و به هماهنگی یا عدم هماهنگی آنها را توجه کنیم.
