سهام عدالت طرحی است که حدود ۱۶ سال از تصویبش می‌گذرد و هر از چند گاهی با تغییرات مواجه شده است. سهم کارگران از این سهام در بیشتر شرایط مورد بحث بوده است.
اقتصاد
سهام عدالت از مرداد ماه سال ۱۳۸۴ به صورت رسمی تصویب شد و با هدف افزایش بهره‌وری شرکت‌ها، به واسطه سپردن سهام تعدادی از بهترین شرکت‌های دولت به مردم شروع به کار کرد. در ابتدا قرار بر این بود که سهام به افراد بالای ۱۵ سال با اولویت دهک‌های پایین درآمدی واگذار شود. در آبان ماه سال ۱۳۸۵ تصمیم عوض شد و سهام عدالت تنها به دو دهک پایین درآمدی تعلق گرفت. در فرودین ۱۳۸۸ با تصویب آیین‌نامه اجرایی توزیع سهام عدالت، ارائه سهام عدالت به ۶ دهک پایین درآمدی تصویب شد.
سهم جامعه کارگری از سهام عدالت
جامعه کارگری خصوصاً کارگران فصلی از اقشار ضعیف جامعه هستند که باید در بحث سهام عدالت به این گروه توجه جدی کرد. در سال ۱۳۸۹ اقشار بسیار خاصی از کارگران یعنی کارگران فصلی، ساختمانی و زنان کارگر سرپرست خانوار مشمول این سهام شدند. یکی از اقشار واجد شرایط برای دریافت سهام عدالت بخش کارگری جامعه هست و عدم تعادل در اختصاص سهام به این قشر سبب اعتراض بسیار از افراد به ویژه اتحادیه کارگران شد.
چه سهمی برای کارگران واریز شد؟
در سال ۱۳۹۷ اسماعیل مختاری دولت‌آبادی مدیر کل دفتر امور سهام سازمان خصوصی سازی از واریز ۵۰۰ میلیارد تومان سود سهام عدالت میان ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از مشمولان کارگران فصلی و ساختمانی، دختران مجرد و زنان کارگر سرپرست خانوار خبر داد.
کـارگران جامانده از سهام عدالت چه کنند؟
ثبت نام سهام عدالت کارگران در سال ۱۳۸۵ انجام شد و بخشی از کارگران ساختمانی و در سامانه سهام عدالت ثبت نام کردند. برخی از تشکل‌های کارگری از جمله خانه کارگر نیز آن زمان بخش عمده‌ای از این مسئولیت را بر عهده گرفتند و کارگران ساختمانی در تهران و مراکز استان‌ها را ثبت نام کردند. موضوع مهم این هست که در زمان ثبت نام تنها طبقه کارگران فصلی و ساختمانی توانستند از سهام بهره‌مند شوند و عده زیادی از کارگران بخش قراردادی و پیمانی و صنعتی بلاتکلیف ماندند. در آن زمان یک عده‌ای از کارگران موفق به ثبت نام شدند اما عده زیادی از کارگران از ثبت نام محروم شدند و سهام عدالت به آن‌ها تعلق نگرفت. دولت هم اعلام کرده فعلاً ظرفیتی برای ثبت نام ندارد
چه تعداد کارگر داریم؟
بر اساس آمارها در حال حاضر نزدیک به ۱۶ میلیون کارگر بیمه شده در کشور فعال هستند که بخش اندکی از آن‌ها مشمول دریافت سهام عدالت شده‌اند. بر اساس آخرین آمارها ۶ میلیون کارگر فصلی و ساختمانی مشمول دریافت سهام عدالت شناخته شده‌اند. بر اساس قانون سال ۱۳۹۳ کسری منابع بیمه‌ای کشور ۱۲ هزار میلیارد تومان است و تنها ۸۰۰ هزار نفر از کارگران فصلی بیمه تأمین اجتماعی شده‌اند. نکته مهم این هست که یک میلیون و پانصد هزار نفر از کارگران ساختمانی نیازمند بیمه هستند اما سازمان تأمین اجتماعی به دلیل کمبود منابع توان پرداخت بیمه برای آن‌ها را ندارد.
سهام عدالت بیش از ۳ میلیون فوتی دارد
در پایان باید به زمان طولانی فرآیند سهام عدالت اشاره کرد که به دلیل طولانی شدن فرآیند سهام عدالت تاکنون بیش از ۳ میلیون نفر از این دارندگان این سهام فوت کرده‌اند. باید با ارائه راهکارهای صحیح، روند توزیع و آزادسازی سهام عدالت را کوتاه کرد تا مشمولان و دارندگان این سهام، از مزایای آن بهتر و زودتر بهره‌مند شوند.
