استعداد چاقی؛ حقیقت یا خرافات

چاق شدن به عوامل متعددی بستگی دارد ما در این مطلب سعی کرده ایم نکاتی پیرامون استعداد چاقی را مورد بررسی قرار دهیم

حتما شما هم خیلی در اطرافتان شنیده اید که می گویند فلانی استعداد چاقی دارد و آب هم بخورد چاق می شود اما تا چه حد این گفته درست است و آیا استعداد چاقی واقعیت دارد یا خیر؟ ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم نکاتی پیرامون استعداد چاقی و همچنین این که آیا ارثی بودن چاقی و ژنتیک تاثیری در چاق شدن افراد دارد یا خیر را مورد بررسی قرار خواهیم داد

استعداد چاقی

چرا مانوئل اوریبه (چاق ترین مرد جهان) ۵۶۰ کیلو وزن داشته است و چرا برخی از ما هر چه‌ قدر هم غذا می ‌خوریم چاق نمی ‌شویم؟ آیا چاق‌ها شکمو هستند ؟ اصلا چاقی چیست و چرا چاق می ‌شویم؟ آیا شما هم به چاقی ارثی عقیده دارید؟

این ها پرسش‌هایی است که از دکتر علیرضا استقامتی، فوق‌ تخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران پرسیده ایم.

می ‌‌گویند هر کس در زمینه‌ای استعداد دارد، برخی در نقاشی، بعضی در بازیگری و… . آیا حقیقت دارد که برخی هم در چاقی استعداد دارند؟ جامعه معمولا کسانی را چاق می‌ داند که زیاد می ‌خورند و کمتر کار می ‌کنند. این نگاه تا حدی گویای واقعیت است، اما تمام واقعیت نیست، زیرا نمی ‌توان گفت که همه افراد چاق پُرخورند و تحرک بدنی ندارند، چرا که برخی از چاقی ها‌ دارای زمینه ژنتیکی برای بروز این عارضه هستند که معمولا در جامعه تحت عنوان “دارای استعداد چاقی ” شناخته می‌ شود. بیش از ۳۰۰ ژن مختلف در بروز چاقی نقش دارند که خیلی هم قوی عمل می ‌کنند، اما مکانیسم این عمل تا حدی ناشناخته است، بنابراین خیلی ساده‌اندیشی است که فکر کنیم هر فرد چاقی، خیلی می‌ خورد.

یعنی می ‌توان گفت که چاقی مانوئل ‌اوربیه مکزیکی که ۵۶۰ کیلو وزن داشته است، خیلی هم به دلیل پُرخوری و عدم تحرک نبوده و بیشتر مربوط به همین استعداد چاقی بوده است؟ این افرادی که در کتاب رکوردهای گینس نامشان ثبت می شود، آدم‌ های پُرخوری نیستند.

آیا استعداد چاقی درست است

برخی اوقات برای پُرخوری دلیل علمی وجود دارد؛ به عنوان مثال برخی افراد در مرکز اشتهای خود مشکل دارند، یا هورمون ‌هایی که باید در مغز ترشح شوند تا فرد احساس سیری کند، به درستی کار نمی کنند، یا پیام‌ رسانی بین مغز و دستگاه گوارش به درستی صورت نمی‌ گیرد زیرا مغز با دستگاه گوارش حرف می‌ زند.

بدن یکی از پیچیده ‌ترین سیستم‌های جهان است. در بدن ما ارتباطات زیادی برقرار است که ما این ارتباطات را یا نمی‌ شناسیم یا کم می‌ شناسیم، مثلا مغز به معده راه دارد و دائما بین آنها پیام‌ هایی رد و بدل می ‌شود تا مغز متوجه شود که ما سیر شده‌ایم و به ما بگوید عمل خوردن را متوقف کنیم. در اثر برخی بیماری ‌ها ممکن است این پیام ‌رسانی مختل شود و شخص پُرخوری کند. البته این موضوع نباید دلیلی باشد که ما هر چاقی ای را به استعداد ربط بدهیم و در این میان خود را در چاقی‌ مان بی‌ تقصیر بدانیم.

بنابراین اگر کسی پیام ‌رسانی درونی بدنش دچار اشکال است باید به حرف‌ ها و پیام‌ های پزشکان توجه کند تا مشکلی برایش به وجود نیاید.

عملکرد مرتبط بین مغز و معده

زبان این ارتباط شامل پیام ‌های عصبی و هورمونی است؛ برای مثال هورمون لپتین که میزان کافی بودن ذخیره انرژی در بدن را نشان می ‌دهد و از بافت چربی ترشح می ‌شود، یکی از این هورمون‌ هاست. اگر ترشح لپتین کم باشد، آن‌وقت میزان کافی بودن انرژی بدن به درستی تشخیص داده نمی ‌شود و فرد غذای بیشتری می‌ خورد.

قبلا فکر می ‌کردند که بافت چربی یک بافت خنثی است و فقط به عنوان یک منبع ذخیره ای عمل می کند و انرژی مازاد بدن را برای روزهای نداری ذخیره می ‌کند و کار خاصی انجام نمی‌ دهد، اما امروزه مشخص شده است که این بافت خیلی از هورمون ‌ها و ریزفاکتورها را در بدن می ‌سازد.

بافت چربی بدن هم یک بافت یک دست نیست، یعنی ما هم بافت چربی زیر جلدی داریم و هم بافت چربی احشایی که از نظر عملکرد با هم فرق می ‌کنند.

نوع احشایی آن مضر است؟ بله. اما چربی احشایی یا شکمی، مخزنی است که خیلی زود به انرژی تبدیل می ‌شود؛ برای مثال هنگامی که ورزش می ‌کنیم یا غذا نمی‌ خوریم، از این بافت استفاده می ‌شود. بافت چربی اسید چرب آزاد می ‌کند. اگر این اسید چرب به کبد وارد شود، موجب می‌ شود که قند بیشتری تولید شود. این اسید چرب می ‌تواند مانع جذب گلوکز (قند) از خون توسط عضلات شود و زمینه برای ابتلا به دیابت فراهم شود.

عوامل مختلفی وجود دارد که منجر به چاقی می‌شود

بافت چربی یک بافت فعال است و می‌ تواند هورمون‌ های مضری ترشح کند که موجب ایجاد مشکل شوند، بنابراین باید به بافت چربی خود احترام بگذاریم و فکر نکنیم که فقط یک بافت خنثی است. بافت چربی می‌ تواند موجب بروز دیابت در همه ی افراد و یا جوش و ریزش مو در زنان جوان شود.

چاقی مادر بسیاری از بیماری ‌هاست. برخی افراد چاق با شکایت از خواب آلودگی در طول روز به پزشک مراجعه می ‌کنند ، زیرا چاقی در ناحیه گردن، جلوی تنفس آن ها را می ‌گیرد، لذا دچار حملات خواب می ‌شوند و معمولا در طول شب خواب عمیقی ندارند.

چاقی احتمال ابتلا به ۱۵ نوع سرطان را افزایش می ‌دهد.

احتمالا استعداد چاقی تنها استعدادی است که دوست نداریم شکوفا شود. برای سرکوب این استعداد چه کارهایی باید انجام دهیم؟

راهکارهای مهم جلوگیری از چاقی

اولین راه ‌حل آن این است که با چشم باز غذا بخوریم. در دو دهه اخیر غذا‌ها خوش ‌مزه‌ تر و در دسترس ‌تر، ولی پُرکالری‌ تر شده‌اند، مثلا یک همبرگر با نوشابه و سیب ‌زمینی به اندازه سه وعده غذایی کامل، کالری دارد، یا چلوکباب خودمان سرشار از کلسترول و تری‌ گلیسیرید (چربی) است، مخصوصا الان که به تدریج طول کباب ‌ها از نیم‌ متر هم بیشتر می شود. یک قوطی نوشابه، ۳۰ گرم قند دارد که برابر ۱۲۰ کالری است. الان چلوکبابی‌ ها و یا بدتر از آن کله ‌پاچه‌ای ‌ها، محل های پیش از CCU هستند.

هما‌ن ‌طور که گفتم عدم ‌تحرک بدنی نیز از دلایل اصلی چاقی است، بنابراین باید هم خوب بخوریم و هم ورزش کنیم. منظور از خوب خوردن هم این است که غذاهایی را انتخاب کنیم که انرژی کمتری دارند و سالم ‌تر هستند.

آدمی که با چشم باز غذا می ‌خورد، وقتی به رستوران می ‌رود و چلوکباب سفارش می‌ دهد، با خودش می ‌گوید که این برنج برای من زیاد است و نصف آن را کنار می ‌گذارد، به جای نوشابه، آب یا دوغ می ‌خورد، با چلوی خود کره نمی ‌خورد، به جای کباب کوبیده، کباب برگ می‌ خورد و به جای مصرف ماست پرچرب، ماست کم‌ چرب استفاده می ‌کند و سالادش را بدون سس مصرف می ‌کند.

بیشتر بدانید از آیا ارث و ژنتیک عامل اصلی چاقی است

چاقی ارثی است یا اکتسابی یا استعداد چاقی درست است؟! همین‌طور که زندگی روزمره پیچیده و پیچیده‌تر می‌شود، سبک زندگی مردم نیز، دستخوش تغییرات قابل توجهی می‌گردد. این تغییرات، مشکلات بد و جدیدی را با خود به همراه آورده، که ترسناک ترین آن چاقی است. نه تنها اشخاص پیر، بلکه میان سالان و جوانان نیز در معرض ابتلا به این بیماری هستند. این بیماری از این جهت ترسناک است که زندگی عادی را از هر جهتی تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، چاقی شما را در مسیری می‌اندازد که شانس برگشتنتان کم است. از این رو ضروری است که همیشه از چاق شدن بر حذر باشید.

چاقی

عوامل مختلفی وجود دارد که منجر به چاقی می‌شود. اما یکی از آن عوامل که اخیرا مورد توجه زیادی قرار گرفته است ژنتیک است. خیلی از اشخاصی که چاق هستند، حتی برخی از کسانی که اضافه وزن هم ندارند، در شگفتند که آیا واقعا چاقی ارتباطی با ژن دارد یا خیر. بسیار خب، پاسخ این است: بله البته! اگر چه ژن در کل تعیین کننده‌ی این نیست که فرزندی که والدینش چاق هستند، اضافه وزن داشته باشد. اما با این حال ممکن است فرزندی استعداد چاقی را از پدر یا مادرش به ارث ببرد. تحقیقات نشان داده‌اند که ۶٪ تا ۸۵٪ جمعیت بر اساس ژن‌هایشان در خطر بدست آوردن اضافه وزن می‌باشند.

دلایل مهم چاقی

همچنین مطالعات نشان داده‌اند که تغییرات و دگردیسی‌ ها در ژن هر شخص اشتها و سوخت و ساز بدن وی را تنظیم می‌کنند. به زبان ساده‌تر، ژن درباره‌ی عادات غذا خوردن فرد و میزان سوخت و ساز بدنش تعین تکلیف می‌کند. هنگامی که این ژن‌ها هورمون‌های نامتعادلی را آزاد می‌کنند، این احتمال وجود دارد که به نسل بعدی نیز منتقل شوند. از این رو همانطور که ممکن است تا به حال دیده باشید، برخی از کودکان که والدین چاقی دارند، از همان ابتدای کودکی دارای اضافه وزن هستند.

هنگامی که درباره‌ی چاقی صحبت می‌کنیم، عادات غذایی خانواده را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. اعضای یک خانواده معمولا عادات غذایی مشابهی دارند (افراد چاق چه عاداتی دارند؟). اگر آن‌ها عادات غذایی مشترکی مانند خوردن فست‌فود به جای غذاهای سالم داشته باشند، یا اینکه دارای مشکلات سلامتی ناشی از بد غذا خوردن باشند، آنگاه ممکن است که اکثر افراد آن خانواده چاق باشند. پس اگر یک همه‌ی اعضای یک خانواده اضافه وزن داشته باشند، دلیل بر ژنتیکی بودن آن عارضه نخواهد بود.

در نهایت باید بدانید حتی اگر شخصی به خاطر دلایل ژنتیکی چاق باشد، این بدین معنا نیست که وی نمی‌تواند این وضعیت را تحت کنترل در بیاورد. اگر هر فردی سبک زندگی سالمی را پی بگیرد و عادات غذایی سالمی داشته باشد، به راحتی می‌تواند وزنش را تحت نظر داشته و بیماری‌ های مختلفی را از خود دور نگاه دارد