گل بنفشه آفریقایی مصداق واقعی لطافت و زیبایی است. این گل همان گیاه نرم و نازکی است که اگر ندانید چطور و چگونه از آن مراقبت کنید، خراب می‌شود و حسرت شکوفایی‌اش به دلتان می‌ماند. حتی باتجربه‌ترین افراد در زمینه گل و گیاه هم در پرورش بنفشه آفریقایی بسیار دست‌به‌عصا پیش می‌روند. هرچند این گیاه با آن برگ‌های کُرکی و گلهای سفید و آبی و بنفش بسیار حساس است، اگر راه و چاه کار را بلد باشید، جای نگرانی نخواهد بود. اگر نکات پرورش بنفشه آفریقایی را خوب یاد بگیرید، تا دهه‌ها می‌توانید گلدانی زیبا از آن را در کنار خود داشته باشید. در این مقاله از روش نگهداری گل بنفشه آفریقایی خواهید خواند.
با گل بنفشه آفریقایی بیشتر آشنا شوید
صدها نوع گل بنفشه آفریقایی وجود دارد که هر نوع دارای رنگ‌ها و شکل و شمایل متفاوتی است. به‌طور کلی، این نوع گل بر اساس اندازه تقسیم‌بندی می‌شود، با توجه به اینکه تا چه اندازه رشد می‌کند:
- گل بنفشه آفریقایی مینیاتوری:دارای عرضی در حدود ۲۰ سانتی‌متر؛
- گل بنفشه آفریقایی استاندارد:دارای عرضی در حدود ۲۰ تا ۲۸ سانتی‌متر؛
- گل بنفشه آفریقایی بزرگ:دارای عرضی بیش از ۲۸ سانتی‌متر.
بدیهی است که زادگاه این گل کوچک و زیبا کجاست؟ بله! آفریقا و اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، این گل از سرزمین‌های گرمسیری مانند تانزانیا در شرق آفریقا می‌آید. به همین خاطر هم در آپارتمان و خانه دوام می‌آورد.
بنفشه‌های آفریقایی در نور کم غنچه می‌دهند. به‌طور کلی، بهتر است نور به‌شکل غیرمستقیم به آنها بتابد. در صورت مراقبت درست از این گیاه، سالی یک گل می‌دهد. یادتان باشد هیچ ارتباطی میان گل بنفشه معمولی و بنفشه‌های آفریقایی وجود ندارد.
اجازه دهید به‌سراغ نکات مختلف درباره نگهداری این گل برویم.
شرایط نگهداری بنفشه آفریقایی چیست؟
بنفشه‌های آفریقایی به نور غیرمستقیم و مقداری رطوبت نیاز دارند. رشد این گل‌ها در دمای کمتر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد کُند می‌شود. فرقی نمی‌کند که مدتی کوتاه در چنین دمایی قرار بگیرند یا طولانی؛ در هر حال، رشدشان تحت‌الشعاع دما قرار می‌گیرد. در دمای بسیار بالا هم این گلهای آفریقایی پژمرده و ضعیف می‌شوند و غنچه‌های کمی می‌دهند که قبل از رسیدن و شکوفایی می‌افتند. پس دمای مناسب برای گل بنفشه آفریقایی چند درجه است؟
هوای خیلی گرم را در نظر بگیرید، حالا چند درجه آن را خنک کنید. این دمای ایدئال برای گلهای آفریقایی‌تان خواهد بود. اگر هوا ۴۰ تا ۶۰ درصد رطوبت هم داشته باشد، شرایط خوبی برای گلتان فراهم خواهد شد.
در صورت خشک‌بودن هوای خانه و آپارتمان، بهتر است که از دستگاه مرطوب‌کننده کمک بگیرید و رطوبت هوا را تنظیم کنید.
اگر دستگاه هم ندارید، ایرادی ندارد و جای نگرانی نیست. با درست‌کردن جزیره برای گلدان، این مشکل را برطرف کنید. چند سنگ‌ریزه مرطوب زیر گلدان قرار دهید تا گیاه خودش رطوبت را جذب کند. این گل رطوبت را دوست دارد؛ بنابراین در حمام پنجره‌دار یا آشپزخانه به‌خوبی به زندگی‌اش ادامه می‌دهد.
۱. نور مناسب برای گل بنفشه آفریقایی
اگر گلتان از نور طبیعی خورشید بی‌نصیب می‌مانَد، باید به استفاده از نورهای مصنوعی فکر کنید. ۱۲ ساعت در طول روز از کمک بگیرید. استفاده از نور سفید، لامپ‌های مخصوص پرورش گل یا نور طبیعی در کنار هم یا به‌تنهایی مفید خواهد بود؛ یعنی یا این نورها را باهم به‌طور تلفیقی استفاده کنید یا فقط از یکی از آنها بهره ببرید.
شاید بپرسید گل را در چه فاصله‌ای از نور باید قرار داد. این موضوع وابسته به شدت نور، نوع گل بنفشه آفریقایی و نوع لامپ و نور است. بهتر است از تجهیزاتی برای نوردهی به گل استفاده شود که امکان دور و نزدیک کردن نور به گیاه را مقدور می‌کنند. اگر لامپتان طوری باشد که بتوان آن را به گل دور و نزدیک کرد، کنترل بهتری در نوردهی خواهید داشت. اگر نور خورشید به گیاه می‌‌تابد و این نور تند و مستقیم است، از پرده یا حائلی برای کنترل وضعیت استفاده کنید.
گل‌ها و گیاهان با شما حرف می‌زنند. فقط باید زبانشان را بدانید؛ برای مثال، نازک و تیره شدن برگ‌های بنفشه آفریقایی و ضخیم‌شدن ساقه آن نشان از نیازش به نور بیشتر دارد. کم‌رنگی و رنگ‌پریدگی برگ‌ها هم نشان می‌دهد که نوری بیش از حدِ نیازش دریافت می‌کند.
۲. آب‌دادن به بنفشه آفریقایی
گل بنفشه آفریقایی به آب زیادی نیاز ندارد. کافی است یک بار یا بیشتر در طول هفته سطح خاکش را لمس کنید و ببینید خشک است یا خیر. اگر خشک است، به آن کمی آب بدهید. بگذارید که آب در خاک به‌تدریج جذب شود. پس زمانی که خاک مرطوب و خیس است، نیازی به آبیاری نیست. مدام خاک را بررسی کنید و بعد از جذب رطوبت و آب، دوباره به گل آب بدهید. یادتان باشد که خاک نباید خشکِ خشک شود. دمای هر فصل و هوای محیط خانه‌تان در میزان خشک‌شدن خاک گل نقش دارند؛ پس بررسی کنید و ببینید باید چند بار در هفته به گلتان آب بدهید.
یکی از اصلی‌ترین دلایل تخریب گل بنفشه آفریقایی آبیاری اشتباه است. نخست لازم است بدانید دمای آب باید هم‌دمای اتاق باشد. بیشتر از ظرفیت خاک به گل آب ندهید و زیاده‌روی نکنید. آبیاری بیش از حدِ نیاز، علت اصلی تخریب بنفشه آفریقایی است. بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه که از آبیاری گذشت، زیرگلدانی را بررسی کنید و اگر آبی در ظرف جمع شده، آن را تخلیه کنید.
برگ‌های گل بنفشه آفریقایی در رطوبت بالا دچار پوسیدگی می‌شوند. برای اینکه برگ‌ها در امان باشند، بهتر است از پایین برگ‌ها به گل آب بدهید؛ یعنی آب را با دقت در خاک بریزید و باقی بخش‌ها را خیس نکنید. البته هر چندوقت، یک‌بار از بالا به گل آب بدهید اما برگ‌ها را خیس نکنید. این کار باعث شسته‌شدن نمک موجود در خاک می‌شود. با آبیاری درست به گلدان اجازه زه‌کشی می‌دهید.
روش دیگر آبیاری بنفشه آفریقایی
روش ساده دیگری هم برای آبیاری بنفشه آفریقایی وجود دارد: در زیرگلدانی یا ظرفی دیگر حدود ۲٫۵ سانتی‌متر آب بریزید و گلدان را داخل آن بگذارید. بعد از گذشت ۲۰ دقیقه یا زمانی که خاک مرطوب شد، گلدان را از داخل ظرف آب بردارید. دقت کنید که اگر گلدان بیش از حد داخل ظرف آب باقی بماند، امکان پوسیدگی و تخریب ریشه‌ها قوت می‌گیرد.
چند نکته مهم
- بنفشه‌های آفریقایی نسبت به آب سرد حساس‌اند. آب سرد باعث ایجاد حلقه‌های سفید روی برگ‌های‌شان می‌شود. برای همین، بهتر است که برای آبیاری آنها، آب شیر را یک‌شب، قبل از آب‌دادن به گل‌ها آماده کنید و بگذارید در آب‌پاش بماند. این کار به از بین‌رفتن کلر موجود در آب هم کمک می‌کند.
- برای برگ‌های حساس این گل از بُرسی کوچک و نرم هم کمک بگیرید و غبار را از آنها دور کنید.
۳. تعویض گلدان و خاک بنفشه آفریقایی
درباره تناسب گل و گلدان بنفشه آفریقایی قانونی تجربی وجود دارد: زمانی وقت تعویض گلدان فرامی‌رسد که قطر گیاه سه‌برابر قطر گلدان شده باشد. روش تغییردادن گلدان بنفشه‌های آفریقایی شبیه گلهای دیگر است. فقط به‌تناسب گلدان و گل توجه ویژه‌ای داشته باشید. گلدان بنفشه‌ها نباید زیاد بزرگ باشد. سالی یک بار گلدان را تعویض کنید. خاک بنفشه آفریقایی هم باید به‌خوبی زه‌کشی شود. در غیر این صورت، ریشه‌های گیاه دچار پوسیدگی می‌شوند.
علت گل‌ندادن بنفشه آفریقایی
یکی از علل گل‌ندادن بنفشه آفریقایی کمبود یا نبود کود در خاک آن است. همان طور که گفته شد، رسیدگی‌نکردن درست به مقوله کود علت گل‌ندادن بنفشه آفریقایی یا داشتن برگ‌های رنگ‌پریده و روشن و گلهای کوچک و بی‌حال است.
برای تقویت گل باید به‌اندازه یک‌چهارم قاشق چای‌خوری از کود گیاهی مناسب مانند کود ۱۵-۳۰-۱۵ را به‌ازای ۴ لیتر آب برای هر قاشق در هر بار آب‌دادن به گل به خاکش اضافه کنید. برخی کارشناسان معتقدند کوددهی باید هر دو هفته یک بار در فصول بهار و تابستان انجام شود.
یادتان باشد اثرگذاری مطلوب کود نباید شما را به اشتباه بیندازد؛ یعنی گمان نکنید با زیادترکردن میزان کود می‌توانید گلهای بیشتر و سرحال‌تری در گلدانتان داشته باشید. کود زیادی نه‌تنها وضعیت گیاه را بهبود نمی‌بخشد، ریشه‌هایش را هم می‌سوزاند و برگ‌هایش را شکننده و سخت می‌کند. این را هم در ذهن داشته باشید که کود مطلوب برای این گل حاوی مقادیر زیادی فسفات است.
آفت‌ها و بیماری‌های گل بنفشه آفریقایی
- سفیدک سطحی:این بیماری گیاهی نوعی قارچ است.
- کرم ریز سیکلامن:ریشه‌کن‌کردن این کرم از گل تقریبا غیرممکن است. بهتر است گیاهان مجاورِ گلِ درگیر با این آفت را از آن جدا کنید.
نحوه تکثیر بنفشه آفریقایی
برای تکثیر گل بنفشه آفریقایی باید مراحل زیر را طی کنید:
- برگی سالم و تازه‌رشدکرده از گیاه را جدا کنید؛
- انتهای ساقه را با زاویه ۴۵ درجه برش دهید؛
- برگ برش‌داده‌شده را تا میانه ساقه در خاک بکارید؛
- طی مدت ۱۲ هفته، برگ‌های کوچکی از برگ کاشته‌شده جوانه خواهند زد؛
- جوانه‌ها را از برگ اصلی جدا کنید و آنها را در گلدان جدید بکارید؛
- می‌توانید با کمک یک مداد، حفره‌ای در خاک گلدان برای کاشتن جوانه ایجاد کنید.
در آخر
بنفشه آفریقایی گل زیبایی است. شاید برایتان جالب باشد که نماد وفاداری و فداکاری هم هست؛ پس زیبایی به کسی است که دوستش دارید. البته به‌شرطی که آن فرد اهل گل‌وگیاه باشد، چون رسیدگی به بنفشه آفریقایی قلق‌های خودش را دارد. تجربه نگهداری از این گل را داشته‌اید؟ تجربه‌ای دارید که در متن به آن اشاره نشده باشد؟
