همایون شجریان متولد 31 اردیبهشت 1354 در تهران است. همایون شجریان و فرزند محمدرضا شجریان و برادر مژگان شجریان است. همایون شجریان از خوانندگان موسیقی ایرانی و نوازندهٔ تنبک و کمانچه می باشد. همایون شجریان یک دختر دارد. عکس همایون شجریان با دخترش را در ادامه مشاهده می کنید.
همایون شجریان و خلاصه ای ای زندگی نامه اش
همایون شجریان از ده سالگی به همراه خواهرانش نزد پدر آواز را شروع کرد و در دوران بلوغ روزانه تکنیک آواز و صداسازی را به صورت فشرده فرا گرفت. در همان زمان به هنرستان موسیقی رفت و کمانچه را به عنوان ساز تخصصی خود انتخاب کرد و در خارج از هنرستان به ادامهٔ فراگیری آن نزد اردشیر کامکار و آشنایی با تار و سنتور بصورت گوشی پرداخت.
همایون شجریان و علاقه مندی هایش
من بعد از سینما، تئاتر را هم خیلی دوست دارم و هربار که فرصتی پیش بیاید، حتما به دیدن نمایش ها می روم.
خودم به بازیگری علاقه دارم، اما هیچ وقت جراتش را پیدا نکرده ام. به نظرم آدم باید یا واقعا دست پر باشد یا اصلا وارد این حرفه نشود. من هم چون این توانایی را هیچ وقت در خود ندیده ام.
همسر همایون شجریان کیست؟
گیتا خوانساری همسر همایون شجریان می باشد که در سال 1374 با همایون شجریان ازدواج کرده است و دخترش یاسمن بعد از دوازده سال ازدواجشان به دنیا امده است.
دوستان سینمایی همایون شجریان
اغلب سینماگران از دوستان نزدیک و صمیمی من هستند. پرویز پرستویی، گلاب آدینه، گوهر خیراندیش از این دسته هستند و نیکی کریمی ازجمله دوستان سینمایی من است که خود از علاقه مندان موسیقی کلاسیک به شمار می رود.
در میان بچه های تئاتر سیامک صفری، بهناز جعفری و بسیاری دیگر. می دانم هر اسمی هم بیاورم باز عده ای از قلم می افتند و من شرمنده شان می شوم
آغاز فعالیت حرفه ای
او از سال 1370 به همراه محمدرضا شجریان و گروه آوا در کنسرت های آمریکا، اروپا و ایران (با تنبک) همراهی کرد و از 1378 به بعد در صحنهٔ کنسرت ها به هم خوانی با پدرش پرداخت. همایون شجریان کنسرت های بسیاری را با بزرگان موسیقی اجرا کرده و آثار زیادی را به همراه آنان در ایران و جهان منتشر کرده است که می توان به آلبوم کنسرت های «بی تو بسر نمی شود» و «فریاد» اشاره کرد که هردو اثر در سال های 2003 و 2005 نامزد دریافت جایزه گرمی شدند.
اولین آلبوم
اولین آلبوم همایون شجریان تنهایی خوانندگی آن را بر عهده داشت «نسیم وصل» نام دارد که آهنگ سازی آن را محمدجواد ضرابیان بر عهده داشته است در سال 1382 منتشر شد. این سرآغازی بود بر اجرای کنسرت ها و آلبوم های مستقل او. وی پس از آن در سال 1383 دو آلبوم شوق دوست و ناشکیبا را منتشر کرد و در سال 1384 نقش خیال را به آهنگ سازی علی قمصری به بازار عرضه کرد که با استقبال فراوانی روبرو شد. جدیدترین کنسرت او به نام هوای گریه در شهریور ماه در برج میلاد برگزار شد.
پس از آن در مهرماه 1385 آلبوم با ستاره ها که حاصل همکاری او با محمدجواد ضرابیان می باشد را به بازار عرضه کرد. در سال 1387 دو آلبوم قیژک کولی و خورشید آرزو را با همکاری گروه دستان منتشر کرد. او آب، نان، آواز را به آهنگسازی علی قمصری در سال 1388 و آلبوم شب جدایی را در سال 1389 منتشر کرد. در سال 1390 او آلبوم شوق نامه و ای جان جان بی من مرو را عرضه کرد. آلبوم شوق نامه به نوعی بازیابی تصانیف منسوب به عبدالقادر مراغه ای است که حاصل 4 سال تلاش گروهی به سرپرستی محمدرضا درویشی است.
البته همایون شجریان تا سال 1388 پدرش را در اجراها همراهی می کرد. این دو مدت زمانی عضو گروه آوا بودند و در این دوران دو آلبوم غوغای عشق بازان و کنسرت محمدرضا شجریان و گروه آوا اجرا و به بازار عرضه شدند.
ترانه وطن بر اساس شعری با همین نام از سیاوش کسرایی از کارهایی بود که همایون شجریان چندی قبل از خرداد 1388 منتشر کرد.
آلبوم خداوندان اسرار
خداوندان اسرار که هجدهمین آلبوم موسیقی همایون شجریان به حساب می آید که بعنوان خواننده اصلی در آن حضور دارد و بعد از تجربه موفق و جهانی «مستور و مست» یک اثر پنج قسمت است که بصورت صوتی و تصویری و یک مستند به نام «آنسوی آیینه ها» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد عرضه خواهد شد.«خداوندان اسرار» شامل دو بخش است. در بخش اول آن ساز و آوازی بداهه در مقام اصفهان با اشعاری از مولوی اجرا شده و بخش دوم شامل روایتی با نام «رهایی» در سه پرده «مهتاب، خداوندان اسرار، جانی و صد آه» روی اشعاری از خیام، مولوی و حافظ است. در این آلبوم موسیقی، آزاد میرزاپور (بربت)، حسین رضایی نیا (دف)، همایون نصیری (سازهای کوبه ای)، آیین مشکاتیان (کوزه)،محمت اکاتای (سازهای کوبه ای)، آرشاک ساهاکیان (دودوک)، آرین کشیشی (گیتار باس) و سهراب پورناظری (تنبور) آواز همایون شجریان را همراهی کرده اند. این اثر که در ایران، ترکیه و امریکا ضبط شده، در ایران توسط «غلامرضا صادقی» میکس و مسترینگ شده و توسط شرکت موسیقی «ایران گام» منتشر شده است.
ترانه شناسی
آلبوم های همایون شجریان
قاصدک 1373
یاد ایام 1374
شب وصل 1376
معمای هستی 1376
آهنگ وفا 1378
زمستان است 1379
بی تو بسر نمی شود 1381
فریاد 1381
نسیم وصل 1382
ناشکیبا 1383
شوق دوست 1383
نقش خیال 1384
با ستاره ها 1385
ساز خاموش 1386
سرود مهر 1386
غوغای عشق بازان 1386
قیژک کولی 1387
خورشید آرزو 1387
آه باران 1388
آب، نان، آواز 1388
شب جدایی 1389
آسمانی 1390
شوق نامه 1390
ای جان جان بی من مرو 1390
سیمرغ 1391
کنسرت سیمرغ 1391
چه آتش ها 1392
نه فرشته ام نه شیطان 1392
آلبوم مشترک با علیرضا قربانی 1393
آرایش غلیظ 1393
مستور و مست 1393
خداوندان اسرار 1394
خداوندان اسرار (تصویری) 1395
رگ خواب 1395
موسیقی نمایش سی 1396
امشب کنار غزل های من بخواب 1396
تک آهنگ ها شجریان
تصنیف صدای تو را دوست دارم
موسیقی سریال شهرآشوب
موسیقی فیلم آتش سبز
اپرای عروسکی مولوی
تصنیف خلیج پارس، تصنیف ایران
موسیقی سریال رسم عاشقی
باز خوانی تصنیف دل شدگان
قطعه بار دگر فراموشی
مصاحبه با همایون شجریان
آقای شجریان از فرصتی که در اختیار یورونیوز قرار دادید تشکر می کنم. شما مسیر طولانی را پشت سر گذاشتید و به گفته بسیاری از کارشناسان و اهالی فن، برای اینکه به صورت مستقل وارد عرصه هنر شوید، صبوری زیادی کردید. دوران متمادی صرفا ساز نواختید، با پدر همراه بودید و همخوانی داشتید و پس از آن اجرای مستقل خود را آغاز کردید. برای ما از مسیری که پشت سر گذاشتید توضیح دهید.
همایون شجریان:«من هم سلام عرض میکنم خدمت شما و ممنون که تشریف آوردید و خوشحالم که در خدمتتان هستم. مسیری که من آمدم، مسیری بوده که خیلی عجله ای در آن نباشد. با تنبک شروع کردم و کنسرت می دادم در کنار پدر، کمانچه را بصورت خیلی جدی با آقای اردشیر کامکار کار کردم. دوره ای در هنرستان موسیقی بودم که در آنجا شادروان کامران داروغه معلم ما بودند. بین سازهای مختلف می چرخیدم، کمی کمانچه، کمی تار، کمی سنتور، کمی پیانو و تنبک و... خودم را سرگرم می کردم. اما همچنان آواز را در حاشیه کار حرفه ای ادامه می دادم و هر از گاهی کلاسی با بابا داشتم و ایرادهای خودم را با ایشان مطرح می کردم. از آن شاگردهایی هم نبودم که مثلا هفته ای یکبار مدام با استاد سر کلاس بروم.»
-«بله چون من آدم سمج و پیگیری در کارهای خودم بودم و همه چیز را خودم دائم تست میکردم. مطلبی را که پدر آموزش می دادند، من می رفتم و سه مدل دیگر آن را نیز امتحان می کردم تا مطالبی که پدر می گفتند را بهتر درک کنم.»
شما در خانواده ای اهل موسیقی بودید. در جمع خانواده این کلاس ها برگزار می شد؟
-«قبل از اینکه به سن بلوغ برسم چرا، در جمع خانواده این کلاس ها را داشتیم. من و همه خواهرها بودیم، هر سه خواهرم. از این میان من و مژگان جدی تر کار را پیگیری کردیم. تا اینکه در کنسرتی پدر سرماخورده بودند و من پیشنهاد کردم که می توانم شما را همراهی کنم تا این کنسرت را کنسل نکنید و کمتر از صدای خودتان استفاده کنید. جاهایی از آن را به من بسپارید تا زمانی که به صدایتان احتیاج دارید سرحال تر باشد. بابا به طور جدی می خواستند کنسرت را لغو کنند و چون کنسرت مهمی هم بود برای بزرگداشت گوته در آلمان، ایشان از پیشنهاد من خیلی جا خوردند و پرسیدند مگر شما آمادگی اش را داری؟ مگر کارها را بلدی؟ پاسخ دادم که در جلسات تمرین که با هم داریم و تمرین می کنیم همه خط های شما را من حفظ کرده ام. ایشان گفتند در تمرین بعدی بخوان تا ببینم چطور است. تمرین بعدی را خواندم و دیدم بابا خیلی با لبخند رضایت گفتند همین کار را می کنیم. تعیین می کنم کجاها را شما بخوانی و کجاها را خودم که دو نفری باهم کنسرت را اداره کنیم.»
این اولین اجرای شما شد؟
- «بله اولین اجرای من بود که خیلی اتفاقی و با پیشنهاد خودم صورت گرفت. بعد از آن بود که پدر امر کردند که در همه کنسرت ها بخشی را با ایشان بخوانم، می خواستم از دو سه سال بعد شروع کنم که ایشان گفتند شما همین الان هم می توانید بخوانید.»
شما فرصت زیادی هم حتما برای آموزش داشتید. شاید بتوان گفت که از نظر اساتید هم انسان خوش شانسی بودید. طی سالیانی که دوستان پدر شما که همه جزء اساتید موسیقی بودند، با شما رفت و آمد داشتند، به غیر از همنشینی با این بزرگان، از کدامیک مکتب آموزی کردید یا شاگرد آنها بودید. بصورت خاص از چه کسانی می توانید نام ببرید؟
- « بصورت مستقیم فقط کمانچه را با آقای اردشیر کامکار، تنبک را با آقای ناصر فرهنگ فر و جمشید محبی کار کردم. به قطعات شادروان پرویز مشکاتیان خیلی علاقمند بودم اما نه اینکه پیش ایشان کار کرده باشم. سعی می کردم برای خودم بزنم و خودم را با این ساز تخلیه بکنم و دوست داشتم با این ساز نوازندگی کنم ولی از آنجایی که فضای خانه و خانواده و منزل پدری فضایی هنری و فرهنگی بود، این کمک می کرد که کشش و رغبت زیادی به سمت موسیقی وجود داشته باشد.»
مصاحبه ای از استاد شجریان هست که در آن گفته شده شما از دوران طفولیت صدای خوبی داشتید و خوب می شنیدید اما به مراحل بلوغ که رسیدید نگران صدای شما شدند گویا صدای شما تغییر کرده بود، در مورد آن دوران توضیح می دهید؟
- «بله، قبل از دوران بلوغ، در همان جلسات اندک خانوادگی، پدر به هر یک از ما کوکی را به عنوان درس و تمرین می دادند، مثلا "بیات اصفهان" استاد طاهرزاده را برای یادگیری به صورت خانوادگی کار می کردیم. کوک را می دادند به یکی از خواهرانم و می گفتند شما از اینجا بخوان. یکی دیگر از خواهران که صدایش بم تر بود را می گفتند از جای دیگرش بخواند. یادم هست که همیشه کوکی بالاتر از خواهرانم را به من می دادند چون صدا خیلی اوج نیاز داشت. در دوران بلوغ تغییرات در من خیلی شدید بود تا جایی که بابا یک بار بعد از گذراندن آن دوران به من گفتند آن موقع که تو در دوران بلوغ به کوه می رفتی و تمرین می کردی، من نگران شده بودم که از همایون ممکن است دیگر خواننده در نیاید. صدای من تغییرات جوانی کرده بود و دو رگه می شد و تا آواز می خواندم سرفه ام می گرفت. خیلی تغییرات هورمونی ایجاد شده بود و تاثیرات شدیدی گذاشته بود. آن دوره گذشت و خیال پدرم راحت شد که می توانم دوباره شروع کنم به یادگیری و کار کردن.»
شما در مکتب استاد شجریان بزرگ شدید و به هرحال سبک کار ایشان سبک سنتی بود. امروز شاهد یک نوع و سبک خاص کار از شما هستیم که عرضه می شود. شما با سبک سنتی شروع کردید ولی الان سبک کار شما چیست؟
من باید تلاش کنم، از همه چیزهایی که در توانم هست و یاد گرفته ام استفاده کنم و فرم جدیدی را امتحان کنم و ببینم جامعه آن را دوست دارد یا نه؟ بدون اینکه بخواهم فکر کنم آیا این موسیقی درآمد بیشتری دارد یا الان این موسیقی محبوبیت بیشتری برای من ایجاد می کند؛ وبدون اینکه فکر کنم الان این موسیقی من را در فلان جایگاه می نشاند یا به عنوان یک آدم اهل فرهنگ معرفی می کند یا بعنوان یک آدم سیاسی مطرح می کند. بدون اینکه به این چیزها فکر کنم فقط باید در درجه اول بر اساس نیازهای خودم، دغدغه های خودم و اینکه این موسیقی باید به هرحال به درد جامعه بخورد، عمل کنم.»
برای همین است که رنگ و بوی مسائل اجتماعی در کارهای شما زیاد دیده می شود؟
همایون شجریان:«بله باید به درد جامعه بخورد. یک جا می گویند که جوان ده ساله شور و نشاط احتیاج دارد. آرایش غلیظ (فیلم آرایش غلیظ به کارگردانی حمید نعمت الله و صدای همایون شجریان) را انتخاب می کنیم. این تنها یک نمونه است ممکن است ده نفر دیگر بیایند خیلی بهتر از این را اجرا کنند. نگاه من به کارها اینطور بوده است.»
از کارهای جدید گفتید، می توان گفت که شما این چند وقت خیلی پر کار بودید. کنسرت نمایش «سی» را داشتید که فکر کنم چیزی حدود 40 شب اجرا داشت.
- «سی شب اجرا داشتیم. فکر می کردیم 15 تا20 شب اجرا باشد. اما 30 شب اجرا داشتیم و 30 شب هم تقاضا داشتیم که جمعا می شد 60 شب. اما چون به ایام محرم و صفر می خوردیم در نهایت دقیقا 30 شب اجرا شد.»
دقیقا بعد از آن کنسرت «ایران من» را در تالار وزارت کشور داشتید. برخی از کارشناسان این انتقاد را به شما وارد می کنند که شاید این حجم از پرکاری باعث شود که از تولیدتان کاسته شود. همچنین شاید با نگاهی خیرخواهانه به این مساله می پردازند که اگر یک خواننده سی یا چهل شب متوالی آن حجم سنگین از صدا را در کنسرت اجرا کند به خودش و حنجره اش فشار وارد می شود. پاسخ شما به این انتقادات چیست ؟
- «فکر می کنم نزدیک یکی دوسالی می شود که در تهران کنسرت نداده بودم و برای همین هم ما این حجم از کار را اجرا کردیم. اینکه ما هر سال یا هر دوسال یکبار پانزده تا سی اجرا داشته باشیم چیز غیرطبیعی نیست و پرکاری به حساب نمی آید. شهرستان ها جای خودش را دارد. چیزی که باعث شد اینطور به نظر بیاید استقبال خوب از کنسرت نمایش "سی" بود که 30 شب پشت سر هم اجرا شد. ما از قبل برنامه داشتیم که یک کنسرت موسیقی مثل کنسرت "ایران من" را هم داشته باشیم. ولی خب چون اجرای "سی" پرمخاطب شد وبا اجرای "ایران من" پشت سر هم قرار گرفت، ما خیلی پرکار به نظر آمدیم. اگر احساس کنم جایی قرار است به من فشار بیاید آن کار را قبول نمی کنم و اینکه من خودم جوری این حنجره را تربیت کردم که اگر دو سانس پشت سر هم و هر سانس دوساعت بخوانیم فشاری به حنجره نیاید. حنجره باید توان این را داشته باشد و اگر توان نداشته باشد یک سانس اجرا می کنیم. ولی من حنجره و صدایم را به سمتی برده ام که وقتی ما سانس دوم را اجرا می کنیم ، تازه یک جاهایی صدا گرمتر و تو دست تر هم می شود برای من.»
شما مدت ها با پدرهمکار و همراه بودید و با ایشان نواختید و خواندید. دوست ندارید یک بار دیگر بتوانید در کنار ایشان این تجربه را داشته باشید؟
- «اگر شرایط ایشان طوری شود که بتوانند و بخواهند که به صحنه بازگردند، من در مقابل صحنه، خاک های پای ایشان را تمیز می کنم. ایشان بتوانند به صحنه برگردند، این مهمترین آرزویی هست که می توانم بکنم؛ و اینکه در کنار ایشان نشستن همیشه افتخار من بوده است.»
مخاطبان ما حتما و همه ایرانیان دوست دارند از صحت و سلامت ایشان باخبر شوند. می توانید مختصری در باره وضعیت فعلی ایشان توضیح دهید؟
- «پدر به دلیل آن چیزی که پارسال دچارش شدند، مجبور شدند به شدت به سرشان اشعه درمانی و رادیوتراپی کنند و این باعث می شود بافت های سالم هم آسیب ببیند. این ضمن اینکه مریضی را کنترل می کند موجب یکسری اشکالات می شود. اما نسبت به روزهای اول حالشان خیلی بهتر است. ما در مقطعی قرار گرفتیم که دو راه بیشتر پیش روی نداشتیم. یا اینکه ایشان باید با فیزیوتراپی به سمت بهتر شدن شرایط جسمی می رفتند یا اینکه مریضی پیشرفت کند و ایشان را به سمت بدتر شدن پیش ببرد. متاسفانه به سمت بهبود نرفته ایم اما در عین حال خوشبختانه الان7-8 ماه است وضعیت بدتر نشده و ما هنوز سر آن دوراهی مانده ایم. یعنی ایشان نه بدتر شده اند و نه بهتر.
بالاخره مریضی در ایشان ممکن است فعالیتش را آغاز کند که این برای ما خیلی نگران کننده است. بخشی که ما دوست داشتیم با فیزیوتراپی بهتر شود متاسفانه برای 7-8 ماه هست که در همان مرحله مانده و ما را مقداری ناامید کرده است. اما حضور ایشان و وجود ایشان برای ما نعمت است و هنوز ایشان مثل همیشه هوشیاریهای خاص خودشان را دارند و گاهی اوقات سوالاتی از من می کنند که با خودم می گویم بابا چطور این ها را هنوز به خاطر دارند. خاطرم هست یک بار ایشان را به باغ خودشان بردیم. خب خیلی مسائل رو نشان نمیداد که یادشونه از جمله جزییات و دستوراتی را قبلا داده بودند. اما همان اول که رسیدند گفتند آن شش تا نهال گردو که من گذاشتم توی گلخونه کجاست؟ و این موضوع من را اینقدر خوشحال کرد که هنوز این جزییات رو هوشیارانه دنبال میکنند و به یادشان هست. همیشه آرزو میکنیم و امیدواریم که ایشون بهتر بشوند و مردم هم که همه لطف دارند و دعا میکنند.»
