اسمش سخت و وقت گیر به نظر می رسد اما اگر برایش برنامه ریزی داشته باشیم و طبق یک نقشه حساب شده جلو برویم، هم می تواند ساده تر، بدون درد گردن و کمر و دست تمام شود و هم زمان کمتری را اشغال کند. هیچکس نیست که دوست داشته باشد روزهای آخر سال که معمولا شلوغ ترین و عجیب و غریب ترین روزها هستند را کاملا مشغول خانه تکانی عید باشد و فرصت رسیدن به کارهای شخصی اش را پیدا نکند. در این مطلب، خانه تکانی را مثل یک پروژه حرفه ای به سه قسمت تقسیم کردیم:
* قبل از خانه تکانی * هنگام خانه تکانی * بعد از خانه تکانی
برای هر کدام از این مراحل نکاتی کاربردی و مفید آموزش دادیم که رعایت کردنشان می تواند به شما کمک کند خانه تکانی امسال را سریع تر، ساده تر و سالم تر از هر سال تمام کنید. این مطلب را تا آخر بخوانید و برای دوستانتان که مشغول برنامه ریزی برای شروع خانه تکانی عید هستند بفرستید.
قبل از خانه تکانی عید
همه چیز با برنامه ریزی ممکن می شود. اگر ندانیم که باید از کجا شروع کنیم و اول چه قسمت هایی از خانه را تمیز کنیم و چه بخش هایی را برای روزهای آخر بگذاریم (و چه بخش هایی را به کل کنار بگذاریم و رها کنیم)، نه تنها نمی توانیم خانه تکانی کنیم بلکه ممکن است خانه مان در پایان نامرتب تر از قبل به جا بماند! پس قبل از خانه تکانی عید این کارها را انجام بدهید:
اگر چند نفر در خانه هستند که می توانند به شما کمک کنند، بهتر است تقسیم بندی کنید
وقت آزادتان را بشناسید
اگر بدانید که دقیقا چقدر برای خانه تکانی عید وقت دارید، بهتر می توانید برنامه ریزی کنید و مهم تر از آن: هر برنامه ای که می ریزید را به مرحله انجام برسانید. اگر یک ماه برای خانه تکانی وقت دارید و یک نفر هستید، بهتر است کار را به قسمت های بسیار کوچک تقسیم کنید تا در این مدت طولانی تمام شود. اگر چند نفر در خانه هستند که می توانند به شما کمک کنند، بهتر است تقسیم بندی کنید. اگر همه افراد حاضر در خانه شاغل هستند و وقت زیادی را در خانه نمی گذرانند (یا اگر هم می گذرانند، خسته هستند و برای استراحت به خانه می آیند) بهتر است از اپلیکیشن ها یا افراد معتمدی کمک بگیرید که به عنوان نیروی کمکی می توانند در منزل شما حاضر شده و کار را تمام کنند. استخدام یک نیروی حرفه ای برای تمیز کردن آشپزخانه، شستشوی پرده ها، نصب و تعمیر لوستر یا… می تواند به شما کمک کند زودتر خانه تکانی عید را تمام کنید و خسته هم نشوید.
زیر اسم هر فردی، وظایفش را یادداشت کنید
برنامه‌ها را بنویسید
وقتی برنامه ریزی کردید، برای انجام آن باید متعهد شوید. این تعهد می تواند با نوشتن برنامه ها و تاریخ (و حتی ساعت) معین کردن برایشان انجام شود. روی یک تخته گچی یا وایت برد، چند ستون درست کنید و برنامه ها را بنویسید. زیر اسم هر فردی، وظایفش را یادداشت کنید و حتی می توانید برای انجامشان جایزه در نظر بگیرید. می توانید برنامه های خانه تکانی عید را در ابزارهایی مثل google calendar و trello بنویسید تا در ساعت های مختلف روز برایتان یادآوری شوند.
همه در فرایند خانه تکانی عید شرکت کنید
تقسیم کار کنید
یکی از مهم ترین کارها در هر فرایند خانه تکانی عید، تقسیم کردن وظایف است. این کار به شما اجازه می دهد بدون خستگی و فرسودگی (جسمی و روحی) خانه را تمیز و مرتب کنید و به دلیل خستگی بیش از حد، روابطتان با خانواده دچار مشکل نشود. چه با خانواده تان زندگی می کنید یا یک زوج بدون فرزندید یا حتی هم خانه دارید، مهم است که همه در فرایند خانه تکانی عید شرکت کنند، البته با توجه به شرایط فیزیکی و سن و سالشان. مثلا می توانید تمیز کردن شیشه ها و نصب دوباره پرده ها را به افراد قد بلند خانواده بسپارید و مرتب کردن کشوها و نظم دادن به کیف و کفش ها در کمد، می تواند به پدربزرگ یا مادربزرگ سپرده شود (چون نیاز به تحرک زیادی ندارد). بچه ها را هم در خانه تکانی عید شریک کنید و اجازه بدهید مسئولیت بپذیرند و مهم تر از آن: * کار خانگی را یاد بگیرند.
حداقل دو سه وسیله اضافی را خواهید دید که ماه هاست از آن ها استفاده نکرده اید
اضافی‌ها را دور بریزید
یکی از دلایل اصلی به هم ریختگی خانه خیلی از ما، وسایلی است که با تکیه بر این جمله دور خودمان جمع می کنیم: «هر چیز که خار آید، یک روز به کار آید». شاید در خانه های قدیمی که چندین انبار و گنجه داشتند که ممکن بود سال های متمادی حتی درشان باز نشود، می شد به این جمله اعتقاد داشت اما در یک آپارتمان کوچک امروزی به هیچ عنوان نباید این اشتباه را کرد. اگر همین الان سرتان را بالا ببرید و به محیط اطرافتان در خانه نگاه کنید، حداقل دو سه وسیله اضافی را خواهید دید که ماه هاست از آن ها استفاده نکرده اید. این یعنی احتمالا دیگر استفاده شان نمی کنید و باید (هرچقدر سخت) از آن ها دل بکنید. تمرین «تانگو با سطل» راه خوبی برای خلاص شدن از این وسایل است. دو کیسه زباله بردارید و در خانه راه بروید.
در یکی از کیسه ها وسایلی را قرار دهید که می خواهید دور بیاندازید: قاب عکس های خالی شکسته، کلکسیون چوب بستنی هایی که فرزندانتان جمع کرده اند و حالا یادشان نیست، کوهِ رسیدهای خرید، گلدان های خالی، رو تختی ها و رو بالشتی های قدیمی، ماگ های شکسته، کاردها، قاشق ها و چنگال های کهنه و از کار افتاده، سیم های کهنه هدفون و… در یکی از کیسه ها وسایلی را بگذارید که می خواهید بفروشید یا به خیریه اهدا کنید: کوسن های مبل، کلکسیون مجلات تاریخ گذشته، لباس هایی که نو مانده اند اما دیگر استفاده نمی شوند، کفش ها، گلدان های تازه و سالم و…
لباس هایی را از خانه خارج کنید که مطمئن هستید دیگر پوشیده نمی شوند
لباس های اضافی را فراموش نکنید
علاوه بر وسایل اضافی و جاگیر، در کمد خیلی از ما لباس هایی هستند که به هر بهانه ای آن ها را استفاده نمی کنیم اما فضای کمد و در پی آن فضای خانه و حتی فضای ذهن ما را مشغول می کنند. کاپشن هایی که از مد افتاده اند، تی شرت ها و جین هایی که حتی وقتی خریده ایم هم تنگ بوده اند اما به امید کاهش وزن نگهشان داشته ایم، تعداد زیادی روسری و شال که دیگر استفاده نمی شوند و… بهتر است آن ها را دور بیاندازید یا اگر سالم و قابل استفاده هستند، به یک خیریه اهدا کنید. خیلی از لباس ها را می توان بارها و بارها با استایل های مختلف پوشید و از آن ها استفاده های متفاوت کرد، بنابراین خیلی هم در دور انداختن عجله نکنید. فقط لباس هایی را از خانه خارج کنید که مطمئن هستید دیگر پوشیده نمی شوند.
حالا به اصل مطلب رسیدیم: باید خانه تکانی عید را شروع کنیم. چه عاشق تمیز کردن و مرتب سازی خانه باشید و چه از این کارها فراری، این چند روز در سال را باید به آن اختصاص بدهید. با برنامه ریزی و مشارکت، خانه تکانی آسان تری خواهید داشت؛ چه از نظر جسمی و چه روحی. این نکات ساده و کاربردی را بهتر است هنگام خانه تکانی رعایت کنید:
بهتر است وقتی بچه ها می خواهند کار کنند حواستان به آن ها باشد
بچه‌ها هم باید مشارکت کنند
همان طور که گفتیم، مشارکت بچه ها در خانه تکانی عید یک امر ضروری است. مهم است که اگر کودک در خانه دارید، حتما یک وظیفه کوچک و ساده به او بسپارید تا این موضوع را یاد بگیرد که مشارکت در کارهای خانگی وظیفه او هم هست. علاوه بر این، تمام کردن یک کار (هر چقدر هم کوچک باشد) به فرزندان شما حس پیروزی و موفقیت در مسئولیت می دهد و باعث می شود از مسئولیت پذیری فراری نباشند. بهتر است وقتی بچه ها می خواهند کار کنند حواستان به آن ها باشد تا در این فرایند به خودشان آسیب نزنند. کارهایی که می توانید (با رعایت کامل ایمنی) به بچه ها بسپارید این ها هستند:
* گردگیری کتابخانه ها و قفسه های کوتاه * تا کردن لباس ها * مرتب کردن لباس های خودش، مثل جوراب ها و لباس های زیر به ترتیب رنگ یا سایز * جا کردن کتاب ها در کتابخانه * آویزان کردن لباس ها به چوب لباسی * تا کردن ملحفه ها، رو بالشی ها و پتوهای کوچک * آماده کردن خوراکی های ساده برای اعضای خانواده در وقت استراحت
در استفاده از شوینده ها و سفید کننده ها احتیاط کنید.
به فکر بدنتان باشید
خانه تکانی یک کار جسمانی است و انرژی بیشتری نسبت به کارهای روزهای عادی مان از ما می گیرد. همین موضوع اهمیت درست انجام دادن آن را بیشتر می کند. وقتی کارهای مختلف را در یک خانه تکانی انجام می دهید باید طوری بایستید و خم شوید که فشار بیش از اندازه به کمر، گردن یا دست هایتان وارد نشود. مثلا هنگام طی کشیدن، با دست ها و قدم هایتان نقاط بیشتری را پوشش بدهید، نه با خم کردن کمر (کاری که خیلی از ما به اشتباه انجام می دهیم). وقتی می خواهید نقاط بسیار بلند مثل بالای کابینت یا پنجره ها را گرد گیری و تمیز کنید، از طی ها یا وسایل مخصوص استفاده کنید و دست هایتان را خیلی کشش ندهید. همچنین در استفاده از شوینده ها و سفید کننده ها احتیاط کنید. برای شستن محیط های بسته مثل دستشویی یا حمام، حتما سفید کننده را با آب رقیق کنید و بعد شروع به شستن کنید. سفید کننده ها معمولا ترکیبات شیمیایی بسیار قوی دارند که در صورت استفاده در محیط های بسته می توانند پوستتان را قرمز و ملتهب کنند و اگر مشکل تنفسی دارید، باعث نفس تنگی یا حتی بیهوشی شوند. برای لذت بردن از یک خانه تمیز و مرتب، باید سالم باشید. هنگام ترکیب مواد شوینده حتی با آب، دقت کنید و مندرجات روی بسته بندی را بخوانید. بعضی مواد شوینده را حتی با آب هم نباید ترکیب کرد.
به خودتان استراحت بدهید
استراحت را فراموش نکنید
بهتر است در فواصل زمانی مرتب و فکر شده، کار را کنار بگذارید و به کارهای مورد علاقه تان بپردازید. مثلا هر شب بعد از کار کردن، برای یک نوشیدنی و تماشای یک قسمت از فیلم مورد علاقه تان دور هم جمع شوید. حتما بین کارهای سنگین مثل جابجایی وسایل یا رنگ کردن دیوارها، هر یک ساعت، یک استراحت پانزده تا بیست دقیقه ای داشته باشید. به خانه تکانی مثل یک پروژه دارای ضرب الاجل نگاه کنید که قرار است آن را در زمان مشخص تمام کنید اما نه به قیمت آسیب دیدن. علاوه بر این، صاحب این پروژه خودتان هستید و بد نیست گاهی به خودتان تخفیف بدهید!
آشپزخانه یکی از فضا های عمومی مهم خانه است
ابتدا به سراغ فضاهای مشترک بروید
فضاهای مشترک یک خانه، جاهایی هستند که معمولا همه افراد خانواده در مقیاس روزانه به آن ها سر می زنند، در آن ها غذا می خورند و گفتگو می کنند یا حتی برای انجام کارهای شخصی شان ساعت ها در آن می نشینند. مثلا آشپزخانه را در نظر بگیرید؛ در آشپزخانه معمولا والدین مشغول آشپزی یا ظرف شستن هستند، بچه های کوچک در یخچال را روزی چندین بار باز و بسته می کنند و فرزندان بزرگ تر ممکن است با دفتر یا لپ تاپ شخصی شان مشت میز آن بنشینند و کار کنند. در این فضاها معمولا وسایل همه به چشم می خورد. با مرتب کردن و گردگیری و تمیزی این فضاها، همه اعضای خانواده انگیزه می گیرند تا بیشتر برای مراقبت از آن ها وقت بگذارند و حواسشان به فعالیت ها و وسایلشان باشد. بعد از این مرحله، می توانید به سراغ فضاهای شخصی تر مثل اتاق خواب ها یا اتاق کار بروید. هر فضای مشترک در خانه، یک نوع فضای خصوصی هم محسوب می شود. می توانید تمیزکاری این فضاها را به صورت گروهی انجام بدهید.
از جز به کل بروید
یکی از بهترین روش ها برای یک خانه تکانی منظم و بدون خستگی، حرکت کردن از جز به سمت کل است. در این روش شما اول کارهایی را انجام می دهید که کوچک و جزئی هستند و انجام دادنشان نه تنها خسته تان نمی کند، بلکه کمی به تمرکز و آرامش فکری هم کمک می کند. بعد از انجام دادن آن ها، کارهای سنگین و وقت گیر را شروع کنید: مثلا جابجایی مبل ها و میزها، تمیز کردن کتابخانه، زدودن چربی ها از گاز و هود در آشپزخانه و … اگر شاغل هستید و زمان زیادی را در خانه نمی گذرانید این روش برای شما ایده آل خواهد بود، چون می توانید کارهای کوچک را تقسیم کنید و هر روز مقداری از آن ها را انجام بدهید.
شوینده های مناسب را با توجه به نیازتان انتخاب کنید
اهمیت نظافت را از یاد نبرید
هر چقدر خانه را مرتب کنید، اگر سطوح تمیز نباشند ممکن است حس خوبی به نتیجه کار نداشته باشید. یک خانه کاملا مرتب با قفسه ها و کمدهای بی نقص ولی یک کف سرامیکی پر از لکه، یا گاز و کانتر و هود سرشار از چربی های مانده، اصلا منظم و تمیز به نظر نمی رسد. شوینده های مناسب را با توجه به نیازتان انتخاب کنید. مثلا بعضی از شوینده ها به صورت تخصصی برای چربی زدایی کار می کنند و ممکن است سرامیک را تمیز نکنند. بعضی از اسپری ها سطوح چوبی را برق می اندازند و شاید روی یخچال آسیب زا باشند. بعد از انتخاب شوینده، با طی و دستمال به سراغ لکه هایی بروید که ماه هاست روی سطوح خانه تان هستند. جنگ با لکه ها ممکن است چندین روز طول بکشد اما هرچه زودتر این کار را بکنید به نفعتان است. بعد از لکه گیری اولیه، چند روز یک بار باز همه سطوح را با شوینده و لکه گیر مناسب تمیز کنید تا در خانه تکانی بعدی با لکه های چسبنده و کهنه مواجه نباشید. بهتر است وقت انجام این کار در و پنجره های خانه را باز بگذارید و حتما دستکش بپوشید و ماسک بزنید.
حتما تمیز کردن انباری را در برنامه تان جا بدهید
پشت و روی خانه را بشناسید
بعضی از قسمت های خانه، معمولا فراموش می شوند. جاهایی مثل قفسه های پشتی لباس، تراس و بالکن، حیاط خلوت، انباری های مختلف، کابینت های بالای گاز و پا دری. این قسمت ها هم نیاز به خانه تکانی و تمیز شدن دارند. حتما تمیز کردن آن ها را در برنامه تان جا بدهید. یکی از ایده های خوب برای تمام کردن این قسمت ها، این است که پیش از شروع خانه تکانی تمیزشان کنید و به حال خودشان بگذارید. یک انباری، فضای اشتراکی نیست و ممکن است تا چندین ماه حتی کسی داخل آن نرود. با این حال باید مرتب باشد تا وسایلتان را در آن گم نکنید و نگران هجوم حشرات هم نباشید.
تغییر چیدمان
جای وسایل را عوض کنید و حس و حال تازه ای به فضای خانه بدهید. مبل های پذیرایی را از جای چندین ساله شان بردارید و با یک چیدمان تازه بچینید. میز تلویزیونی که سال هاست دارید را عوض کنید و به جای آن یک میز تازه با طراحی مدرن بخرید. به جای نقاشی های روی دیوار، قاب عکس هایی از خاطرات خانوادگی بگذارید و با یک خانه جدید به استقبال سال نو بروید. حتی می توانید جنس کانترهای آشپزخانه را عوض کنید یا میز غذاخوری تان را نو کنید. ذوقِ استفاده از یک وسیله نو یا چیدمان تازه، می تواند تا چند روز همه اهالی خانه را سر حال نگه دارد.
رنگ کردن دیوارهای خانه به مناسبت سال جدید یک ایده فوق العاده است
دیوارها را رنگ کنید
چه دیوارهای سفید خانه تان به نظر کهنه و قدیمی بیایند و یک رنگ سفید تازه بتواند آن ها را از زردی در بیاورد و چه برای تغییر حس و حال خانه، قصد اضافه کردن رنگ های مختلف را داشته باشید، رنگ کردن دیوارهای خانه به مناسبت سال جدید یک ایده فوق العاده است. ترند رنگ سال ۲۰۲۱ خاکستری و زرد است، دو رنگی که اتفاقا کنار هم عالی می شوند و برای دیوارهای سالن پذیرایی و اتاق خواب هم خوب هستند. چند سطل رنگ بخرید و از رنگ کردن دیوارهای خانه، یک فعالیت خانوادگی بسازید. یک رنگ متفاوت روی دیوار می تواند به کلی حس و حال فضا را عوض کند. بهترین رنگ ها برای خانه رنگ های پاستلی و خنثی هستند که می توانند در هر فضایی خوب به نظر برسند و با هر ست مبلمان و میزی هم هماهنگ باشند.
سفره یا رومیزی که برای هفت سین استفاده می کنید را بیرون بیاورید
آماده آمدن نوروز شوید
فراموش نکنید که هدف خانه تکانی، رسیدن به حالت بهینه و آمادگی کامل برای نوروز است، پس باید برنامه ریزی های آمدنش را هم بکنید. بعد از خانه تکانی به این فکر کنید که می خواهید سفره هفت سین را کجای خانه پهن کنید. روی میز نهارخوری؟ روی کنسول کوچک کنار در؟ روی زمین؟ یا روی یک میز عسلی و به صورت مینیمال؟ سبزه هایتان را با رعایت نکات لازم سبز کنید تا یکی دو روز مانده به عید آن ها را در ظرف مخصوص بگذارید. سفره یا رومیزی که برای هفت سین استفاده می کنید را بیرون بیاورید، بشویید و کاملا اتو کنید. حالا خانه شما آماده رسیدن عید است. بعد از خانه تکانی عید
حالا دیگر همه چیز در تمیزترین و مرتب ترین حالت قرار دارد. فضاهایی که یک سال است دست نخورده اند، کاملا منظم شده اند و آماده سال نو هستید. در این روزها، مرتب نگه داشتن خانه اهمیت بیشتری پیدا می کند. بعد از خانه تکانی چه کارهایی باید بکنید؟
خانه به آدم هایش زنده است
بیشتر احتیاط کنید
تمام شدن خانه تکانی، هر چقدر هم طول بکشد و خسته تان کند به این معنی نیست که باید یک جای ثابت بنشینید و دیگر از هیچ کدام از فضاهای خانه استفاده نکنید. خانه به آدم هایش زنده است و این آدم ها با فعالیت های مختلفشان در آن، رویش تاثیر می گذارند. کارهایتان را مثل همیشه انجام بدهید، آشپزی کنید و به گلدان ها آب بدهید. درس بخوانید و در اتاق کارتان جلسات آنلاین برگزار کنید. کافی است به چیدمان جدید احترام بگذارید و برای تمیز نگه داشتنش تلاش کنید. یک خانه تمیز، حاصل یک همکاری جمعی است نه یک پروژه شخصی برای یکی از اعضا.
این قانون ساده را رعایت کنید
«هر چیزی را که بر می دارید، بعد از استفاده سر جایش بگذارید». همین قانون ساده، خانه شما را به صورت دائمی منظم نگه می دارد. این وسیله ها، می توانند کتاب ها و دفترهایی باشند که برای مطالعه روی میزتان پهن کرده اید، شارژری که هر روز با خودتان به جاهای مختلف خانه منتقل می کنید، بشقاب و لیوانی که برای خوردن لیوان روی میز غذا خوری گذاشته اید و البته اسباب بازی بچه ها که تقریبا همیشه وسط خانه پهن هستند. اگر در خانه تان حیوانات خانگی مثل سگ یا گربه دارید، اسباب بازی هایشان را در یک جعبه جداگانه و یک جای مشخص بگذارید و ظرف غذایشان را تمیز نگه دارید.
تمیزی بی فاصله
نمی شود انکار کرد که بعضی جاها را حتی اگر هر روز هم تمیز کنیم، دوباره در زمان خیلی کمی کثیف می شوند. گاز، حمام و توالت از جمله این فضاها هستند و اصلا برای این طراحی شده اند که هر روز تمیزشان کنید. این کار شاید در نگاه اول سخت به نظر برسد اما اگر هر روز کمتر از یک ساعت وقت بگذارید و این سه نقطه را با یک شوینده مناسب تمیز کنید، دیگر لازم نیست زمان زیادی را به صورت هفتگی به آن ها اختصاص بدهید (و کارهای واجبتان را به خاطرشان عقب بیاندازید). با این کار ساده، خانه تان همیشه آماده رسیدن مهمان ها هم هست.
اگر حیوان خانگی داریم باید کمی در چیدمان خانه و عادت هایمان تغییر ایجاد کنیم
خانه ای برای ما و حیوانات خانگی
زندگی کردن با حیوانات خانگی شیرین و خوب است. این حیوانات بامحبت و بازیگوش می توانند خستگی روزهای طولانی و مشکلات ادامه دارمان را از تن و مغزمان به در کنند و با بازی کردن با آن ها می توانیم در خانه سرگرم شویم. اما گذراندن روزهایمان با آن ها، همین قدر هم می تواند چالش برانگیز باشد. برای زندگی بهتر با سگ ها، گربه ها، خرگوش ها یا پرنده ها (یا هر نوع حیوان خانگی دیگر) باید کمی در چیدمان خانه و عادت هایمان تغییر ایجاد کنیم. مثلا روکش مبل را از یک جنس سفت و محکم انتخاب کنیم تا ناخن هایشان به آن آسیب نزند. ظرف غذایشان را جایی نگه داریم که تحت سرما یا گرمای زیاد نباشد تا غذاها خراب نشوند و بویشان هم ما را اذیت نکند. با یک برس یا رول مخصوص، روزی دو سه بار موهایشان را از روی سطوح جمع کنیم و حتما با مشورت با پزشک، در جریان فصل مو ریزی قرار بگیریم و برایش آماده باشیم. همچنین بهتر است مدل خاصی از جارو برقی را انتخاب کنیم که بتواند موها و پرزهای کوچک را از روی فرش و موکت یا مبل جمع کند.
