ساخت واکسن در ایران پیشینه‌ای دور و دراز دارد و به بیش از نود سال پیش برمی‌گردد. انتشار اخباری مبنی بر تولید واکسن کرونا در ایران بهانه خوبی است تا به گذشته برگردیم و تاریخ ساخت واکسن داخلی را مرور کنیم.
به گزارش کاماپرس، در سال‌های ابتدایی دهه ۸۰، ایران علاوه بر تامین نیاز داخلی حدود ۸ میلیون دوز واکسن به ۱۹ کشور آسیایی، آفریقایی و اروپایی صادر کرده است. در ویدئویی که اخیرا بخش ایرنا ۲۴ منتشر کرد، آمده است: ایران در سال ۱۳۹۵ با مجوز سازمان بهداشت جهانی، به عنوان تامین‌کننده واکسن فلج‌اطفال در خاورمیانه منصوب شد. عمده واکسن‌های ساخته شده در ایران، توسط دو موسسه انستیتو پاستورایران و سرم‌سازی رازی تولید شدند، موسساتی که هم‌اکنون متولی ساخت واکسن کرونا هستند، اما کرونا اولین مقابله‌شان با همه‌گیری نیست.
موسسه انستیتو پاستور ایران
موسسه انستیتو پاستور ایران در سال ۱۲۹۹ تاسیس شد. در ۵۰ سال ابتدایی فعالیت این موسسه بیش از ۵ بار همه‌گیری وبا در مقاطع مختلف رخ داد. به همین دلیل در همان آغاز تاسیس، ساخت واکسن در دستور کار قرار گرفت. به طوری‌که روزانه ۴۰۰ هزار واکسن وبا تولید شد و بعد از مدت کوتاهی ۲۴ میلیون دوز از این واکسن در ایران ساخته شد. تا جایی که فرانسه که یکی از تولید‌کنندگان این واکسن بود، به یکی از وارد‌کنندگان واکسن وبا از ایران تبدیل شد. در دهه ۲۰ خورشیدی واکسن آبله تولید‌شده در انستیتو به کشورهای عراق، افغانستان و مصر صادر شد. طبق آمار منتشر شده توسط یونیسف در سال‌های شیوع بیماری سل که از پیامدهای جنگ‌جهانی دوم بود، ۲۳۸ میلیون کودک از ۲۲ کشور جهان از واکسن ب. ث. ژ ساخت ایران برای مقابله با این بیماری استفاده کردند. ساخت واکسن بیماریهای ویروسی آبله‌مرغان، هپاتیت ب، اسهال کودکان و واکسن بیماریهای باکتریایی حصبه، سل و نپوموکوک یا همان سینه‌پهلو در موسسه انستیتو پاستور ایران صورت گرفت.
موسسه سرم‌سازی رازی
مؤسسه رازی در سال ۱۳۰۳ و ۴ سال بعد از راه‌اندازی انستیتو پاستور آغاز به فعالی کرد. این موسسه از همان ابتدا بر دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی متمرکز شد و ساخت واکسن‌های انسانی، دامی و طیور را در دستور کار قرار داد. اولین اقدام موسسه رازی، ساخت واکسن طاعون گاوی بود. در آن سال‌ها طاعون گاوی با تلف‌کردن صد‌ها راس گاو کشور را با بحرانی جدی روبرو کرد. ساخت واکسن طاعون علاوه بر خروج کشور از این بحران، سرآغازی برای بیماریهای دامی شد. اکنون این موسسه واکسن انسانی را نیز در دستور کار خود قرارداده است. واکسن بیماریهای ویروسی فلج‌اطفال، سرخک و سرخچه و واکسن سه‌گانه ام.ام.آر و واکسن بیماریهای باکتریایی دیفتری و کزاز و وبا در موسسه رازی انجام شد.
