ارزیابی رفتاری؛ رابطه شخصیت افراد با نحوه کار کردن آنها
یکی از عواملی که در هنگام انتخاب افراد برای استخدام و یا انتخاب وی برای یک شغل خاص مورد بررسی قرار می گیرد، شخصیت فرد است.شخصیت ؛ مجموعه ای از ویژگی های روانی است که در فرد بصورت پایدار وجود دارد و بر رفتار و تفکر وی اثر می گذارد . وجود تناسب بین ویژگی های شخصیتی فرد و ویژگی های شغل وی باعث بالا رفتن رضایت او از شغلش خواهد شد و می تواند تاثیر عمیقی بر عملکرد بهتر فرد در شغلش داشته باشد. در ادامه این بخش از نمناکمهمترین ابعاد شخصیتی افراد در محل کار را معرفی می کنیم و مباحثی را درمورد ارزیابی شخصیت یا تاثیر آن بر موفقیت، مطرح می کنیم.
تعریف شخصیت شنانی افراد و ارزیابی رفتاری آنها
الگوهای فکری، رفتاری و احساسی که موجب ایجاد تفاوت بین یک فرد با دیگران شود، شخصیت نامیده می شود. شخصیت هر فرد در مسائل ژنتیکی و محیط اطراف او ریشه دارد و معمولا در زندگی ثابت می ماند اما گاهی شکست ها و موفقیت هایی که افراد در زندگی تجربه می کند در دراز مدت تغییراتی در تیپ شخصیتی فرد به وجود می آورند.افراد دارای تیپ های شخصیتی مختلف هستند. شخصیت هر کس منحصر به فرد است اما شخصیت افراد مختلف دارای وجوه اشتراک نیز می باشد .
5 بعد شخصیتی و ارزیابی افراد در محل کار
مهمترین ابعاد شخصیتی افراد در محل کار عبارتند از :
درون گرا یی یا برون گرایی
افراد برون گرا اجتماع پسند و خوش صحبت هستند و بسیار سریع با دیگران ارتباط برقرار می کنند . آنها مردم را دوست دارند و اجتماع برایشان در مرکزیت قرار دارد. این افراد اعتماد به نفس بالایی دارد و از ارتباط وسیع و شدید با دیگران لذت می برند و از بودن در تیم ها و گروه های مختلف احساس راحتی می کنند . این افراد در کارهای مربوط به فروش و کارهایی که نیاز به مسئولیت های مدیریتی دارد موفق ظاهر می شوند و در وظایف رهبری نیز رفتار الهام بخشی از خود بر جا می گذارند. فروشنده ها، خدمه کشتی و هواپیما، و پذیرگر هتل افرادی برون گرا هستند.
افراد درون گرا آرام، ساکت، کناره گیر و ظاهراً خجالتی هستند و ارتباط اجتماعی کمتری دارند وترجیح میدهند به تنهایی کار کنند و نیاز اندکی به ارتباط اجتماعی به هر شکل و نوع دارند. راننده های کامیون ، نویسنده ها، و باغبانان معمولاً افرادی درون گرا هستند.
تاثیر اخلاق بر شغل
واکنش های طبیعی
برخی افراد توانایی زیادی در حفظ آرامش و خونسردی و کنترل استرس دارند. این افراد آرام، قانع و متین هستند و از نظر احساسی بسیار قوی اند و تحت مشکلات و گرفتاری های ثابت و استوارند.
اما برخی دیگر دارای سطح بالایی از روان آزردگی هستند و سریع تر عصبانی می شوند و در مقابل اضطراب و افسردگی زانو می زنند و به همین علت نمی توانند با ذهنیت شفافی تصمیم بگیرند و موقعیت های پیچیده را به خوبی مدیریت کنند.
این ویژگی های شخصیتی روی موفقیت تاثیر می گذارد بنابراین معمولاً این افراد سطح موفقیت پایینی دارند. آن ها مکررا از کار خود ناراضی هستند و میل به ترک محیط کار را نشان می دهند. افرادی که نمیتوانند با این استرس ها و فشارهای کاری کنار بیایند، دچار بیماری های روان تنی، افسردگی و رفتارهای غیرمعقول و دمدمی مزاجانه می شوند.
وظیفه شناسی
این ویژگی شخصیتی نشان می دهد که یک فرد چقدر منظم، هدفمند، مستقل، دقیق و به خوبی سازماندهی یافته است. افرادی که وجدان کاری دارند ، سخت کوش، خویشتندار، و منظم هستند و از اخلاقیات، پشتکار، و ملاحظات کاری بهره مندند. افراد دارای وجدان کاری خویشتندار هستند و درکارشان هدف و جهت دارند و همیشه برای کار کردن در دسترسند.اما برخی دیگر نامنظم هستند، خیلی راحت حواسشان از کارشان پرت شده و غیرقابل اعتماد میباشند.
ارزیابی رفتار از روی اخلاق کاری
ارزیابی رفتاری در محیط کاری
توافق پذیری و سازگاری
این شاخص سطح بالایی از سازگاری یا موافق بودن نسبت به شرایط را در خود دارند و محبوب دیگران هستند و یک ارتباط قوی با سایرین شکل می دهند. آنها شاد، خوش رو، گرم و همدل هستند . رفتار دوستانه، کمک کننده دارند و مثبت بین هستند و میل به فداکاری به نفع دیگران در آن ها به چشم می خورد. این بعد سازگاری و دلپذیر بودن نام دارد. پرستاران، مددکاران اجتماعی، و معلمان دوره ابتدایی معمولاً افرادی نرم دل و دلپذیر هستند. سازگاری و دلپذیر بودن آنها اگر به عنوان یک مدیرباشند ،اجازه نمی دهد با کارمندان سرکش خود درست رفتار نمایند بنابراین یک اشکال و نقص محسوب می شود .
از یک طرف دیگر افراد با سطح سازگاری پایین دارای ویژگی های شخصیتی تردید و مخالفت هستند. از دیگر ویژگی های آنها این است که این افراد سرسخت، بدخلق و ترشرو هستند.
استقبال از تجربه (گشودگی) و خلاق بودن
پیش از این هم در بخش روانشناسی نمناک توضیح دادیم که افراد کنجکاو، تخیلی و هنری سطح بالایی از گشودگی یا تجربه پذیری دارند . این افراد احساسات، ماجراجویی، هنر و ایده های غیر معمول را دوست دارند و کنجکاوی و حس خلاقیت در آن ها زیاد است و به دنبال تنوع هستند. آن ها در محیط های آموزشی عملکرد خوبی از خود بر جا می گذارند ودر شرایطی که نیاز به کسب مهارت های جدیدی و انعطاف پذیری دارد، می توانند به خوبی شکوفا شوند و با یک مجموعه کاری جدید خود را وفق دهند. اما اگر فرد گشودگی نداشته باشد، محافظه کار و متمرکز و عمل گرا به شمار می رود.
ارزیابی رفتار از روی خلاقیت
چطور تیپ شخصیتی افراد در محیط کار آن ها تاثیر گذار است؟
هر شغل دارای ویژگی هایی منحصر به فرد است، مثلا آیا این شغل نیازمند کار فکری است یا جسمی، محیط شلوغ دارد یا خلوت، کار به تنهایی انجام می شود یا با گروه، نحوه ی نظارت چگونه است و بسیاری از مسائل دیگر ؛ در مقابل، افراد هم دارای ویژگی های شخصیتی خود هستند، دوست دارند به تنهایی یا در گروه کار کنند، برخی به فعالیت های ذهنی و برخی به فعالیت های جسمی علاقه دارند، برخی مسئولیت پذیر و برخی مسئولیت ناپذیر هستند. اگر فردی درونگرا باشد و خود را یک تیپ شخصیتی برونگرا نشان دهد و دنبال کار در محیطی بگردند که جو اجتماعی پر سر و صدا و پر تعاملی داشته باشد. این ویژگی شخصیتی فوراً بر روی رفتار او در محیط کار تاثیر نمی گذارد، بلکه ممکن است در دراز مدت به روان فرد صدمه بزند.
شناخت شخصیت افراد از روی رفتار کاری
بنابراین هر فرد را باید در شغل مناسب خود قرار دهیم تا بین شغل وی و خصوصیات شخصیتی او تناسب و سازگاری وجود داشته باشد. وجود تناسب بین شخصیت و ویژگی های شغلی و سازمان باعث ایجاد رضایت بیشتر فرد، ایجاد انگیزه های درونزا در فرد، افزایش کارایی، خلاقیت و مسئولیت پذیری خواهد شد .
توصیه ها:
با انجام یک حلیل و آنالیز کاری دریابید که چه کارهایی برای چه افرادی مناسب است و بعد به دنبال کسانی باشید که شخصیتشان با این کارها تناسب دارد .
گروهی از کارمندانتان را ارزیابی وتست کنید و این ارزیابی را بعنوان محک و مبنایی برای استخدام کارمندان جدید قرار دهید.
