جشن شب یلدا جشنی است که از ۷ هزارسال پیش تاکنون در میان ایرانیان برگزار می شود. عدد ۴۰ از قدیم جایگاه خاصی در فرهنگ ایران داشته است. ایرانیان باستان زمستان را به «چله بزرگ» و «چله کوچک» تقسیم کرده بودند که شامل دو بخش چهل روزه می‌شد. آخرین شب آذر را چله نامیده‌اند؛ زیرا از آغاز چله بزرگ و آمدن سرمای زمستان حکایت دارد. در این شب مراسم های مختلفی برگزار میشود و یکی از مهم ترین انها تهیه هدیه برای عروس و داماد است. شب چله ای برای عروس را ببینید.
شب چله ای برای عروس
شب یلدا برای عروس چی میبرن؟ آیا می‌دانید کادو شب یلدا برای عروس و داماد شامل چه چیزهایی میشود؟ رسم خرید کادو شب یلدا برای عروس، هدیه شب یلدا برای داماد و این که هدیه‌های شب یلدا عروس را چگونه تزیین کنیم، تشریفات خاصی دارد. علاوه بر این‌ها، برای این‌که بدانید آداب و رسوم شب چله‌ای عروس و اصل و منشأ آن چه چیزی بوده و همچنین هدیه‌های شب یلدا برای عروس در شهرهای مختلف شامل چه مواردی میشود، این مقاله از سبک زندگی در مجله کوروش را بخوانید.
آداب و رسوم شب چله‌ای برای عروس
شب چله‌ای اسم یکی از آداب و مراسم شب یلدا است که در آن، خانواده داماد در شب یلدا اولین سال ازدواج یا عقد عروس و داماد به منزل خانواده عروس می‌روند و کادوهایی را به عروس هدیه می‌دهند. گاهی اوقات خانواده عروس هم به نشانه احترام، هدیه‌هایی را به داماد می‌دهند اما در اصل رسم این است که خانواده عروس تنها مسئولیت پذیرایی و میزبانی از خانواده داماد را به عهده بگیرند.
البته فراموش نکنید که هر چند این رسم جزو عرف خانواده‌های عروس و داماد جای خود را باز کرده است، ولی مراسم شب چله‌ای بنا بر وسع هر دو خانواده برگزار میشود و نباید ارزش مادی هدیه‌ها ملاک قرار گرفته و حتی باعث ایجاد دلخوری شود.
اصل و منشا مراسم شب چله‌ای چیست؟
مراسم شب چله‌ای نوعی خوشامدگویی به خانواده عروس برای حضور در خانواده داماد بوده است. خرید کادو برای شب یلدا هم راه ابراز علاقه خانواده داماد به نوعروس به حساب می‌آمده است. علاوه بر این، دورهمی‌های شب یلدا، بهانه‌ای برای شناخت بیشتر هر دو خانواده نسبت به هم بوده است.
در زمان‌های گذشته، برای داماد امکان دید و بازدیدهای مکرر عروس وجود نداشته است. این مراسم و دورهمی فرصتی را به وجود می‌آورده است که هم، خانواده‌ها و هم، عروس و داماد بتوانند بیش از پیش یکدیگر را بشناسند و چون این شب یک شب طولانی و با شب بیداری همراه بوده است، می‌توانسته‌اند از طریق تعامل بیشتر، با اخلاق و روحیات هم آشنا شوند.
کادو شب یلدا برای عروس چه می‌برند؟
همان طور که گفته شد، خانواده داماد بنا بر توانایی مالی و شرایط اقتصادی خود، اقدام به خرید کادو شب یلدا برای عروس می‌کنند. این هدیه‌ها شامل موارد زیر میشود.
لباس (معمولا لباس‌های زمستانی و گرم شامل بلوزهای بافتنی و پالتو)
کادو شب یلدا برای عروس
کفش( کفش زمستانی و گرم مثل بوت و نیم‌بوت)
طلا (سکه/نیم یا ربع سکه، گوشواره، دستبند، گردنبند)
پارچه (برای لباس یا چادر)
کله قند و نبات
البته در برخی شهرها به این لیست، مواردی اضافه یا حذف هم میشود. گاهی اوقات لباس یا پارچه‌ای هم برای مادر و پدر عروس در میان هدیه‌ها قرار داده میشود.
هدیه های فرعی در کنار کادو عروس برای شب یلدا
در کنار مواردی که در بالا به آن اشاره شد، خوراکیها و میوه‌های یلدایی هم پای ثابت کادوهای شب چله‌ای عروس هستند. معمولا این میوه‌ها و خوراکیها و آجیل شب یلدا به زیبایی تزیین میشوند و حتی گاهی اوقات تزیین آن‌ها به افراد کاربلد سپرده میشود. مثلا آجیل آرایی و میوه آرایی یلدایی که نیاز به صرف زمان بیشتر و ظرافت و به خرج دادن هنرمندی باشد، گاهی اوقات به اشخاص متخصص این کار سپرده یا از فروشگاه‌های مخصوص خریداری میشوند. این هدیه‌های فرعی شامل موارد زیر میشوند:
هندوانه
خرمالو
کدو حلوایی
آناناس
آجیل (مغز بادام، گردو، پسته، انواع تخمه و … )
انواع شیرینی
میوه‌های خشک
به این فهرست هم می‌توانید برخی موارد را اضافه یا کم کنید.
تزیین کادو شب یلدا برای عروس
تزیین آجیل شب یلدا و تزیین هندوانه شب یلدا و هدیه‌های دیگر معمولا به سلیقه فرد بستگی دارد اما برای تزیین این هدیه‌ها بهتر است برخی اصول را رعایت کنید تا هدیه‌ها جلوه زیبایی داشته باشند و میزبان را سر ذوق بیاورند.
تزیین کادو شب یلدا برای عروس
لباس و پارچه‌ها
در مورد کادوهای مربوط به لباس از کیسه‌های تزیین شده توری و کنفی می‌توان استفاده کرد. در غیر این صورت از کاغذ کادوهای ساده یا با طرح‌های دلخواه که روی آن‌ها روبان‌هایی با رنگ قرمز چسبانده یا گره زده شده باشد، استفاده میشود. همچنین جعبه‌های مقوایی یا پاکت‌های دسته‌دار مخصوص هدیه که با روبان تزیین شده‌اند، گزینه‌های مناسبی برای تزیین کادو عروس برای شب یلدا هستند.
کفش شب چله ای برای عروس
در صورتی که یکی از انواع کفش را هدیه می‌برید، بهتر است آن را در جعبه‌های مخصوص کفش بگذارید و خود جعبه را با کاغذ کادویی، بپیچید و تزیین کنید. می‌توانید از همان جعبه‌های مقوایی مخصوص کادو هم کمک بگیرید.
کله قند
تا همین چند سال پیش، برای کادو دادن به عروس، از کله قندهای بزرگ استفاده میشود ولی امروز معمولا کله قندهای تزیینی کوچک که با پارچه‌‌های ساتن، روبان، تور و مروارید تزیین شده‌اند، هدیه داده میشوند. این کله قندها عموما در هنگام خرید به صورت تزیین شده هستند و نیاز به تزیین دوباره نیست.
اما اگر می‌خواهید سلیقه خودتان را در آن دخیل کنید، می‌توانید کله قندهای تزیین نشده بخرید و آن‌ها را خودتان تزیین کنید. در میان کادوهای شب یلدای عروس، معمولا از ۲ عدد کله قند کوچک یا یک عدد کله قند بزرگ استفاده میشود.
طلا
برای تزیین طلا کافی است تکه طلایی را که اقدام به خرید آن کرده‌اید، در جعبه زیبا و مخصوص بگذارید. بنا بر نوع طلایی که می‌خرید، می‌توانید جعبه‌ای را هم خریداری کنید. روی جعبه را خودتان می‌توانید تزیین کنید ولی بهتر است جعبه ساده و شیک باشد.
معمولا جعبه‌های حاوی طلا، در یک سبد گل قرار داده میشوند و هنگام باز کردن هدیه‌ها، درب جعبه را هم باز می‌کنند. خرید طلا، به عنوان کادوهای شب چله عروس به‌ویژه در سال‌های اخیر، الزامی نیست و تنها افرادی اقدام به خرید آن می‌کنند که وسع مالی دارند.
هدیه‌های فرعی
معمولا خرید و تزیین یک سینی یا ظرف آجیل و میوه هم در کنار دیگر مواردی که هدیه داده میشوند، جزو رسوم شب چله‌ای عروس است. برای این کار، بهتر است از سبدها یا سینی‌های زیبا برای هدیه دادن استفاده کنید و روی میوه، آجیل یا میوه‌های خشک تزیین شده را با سلفون بپوشانید.
کادو شب یلدا برای داماد
از قدیم هدیه بردن در یلدا بیشتر از جانب خانواده داماد برای خانواده عروس بود. خانواده عروس نیز معمولاً به عنوان میزبان از خانواده داماد پذیرایی می‌کنند. در این روز در بسیاری از شهرها عروس برای نشان دادن ذوق هنری و سلیقه خوب خود میز یلدا و همه خوراکی‌های یلدایی را تزیین می‌کند تا مهمانی یلدایی آن‌ها هر چه باشکوه‌تر برگزار شود.
در برخی شهرها خانواده عروس هم در شب یلدا، هدیه‌ای را به داماد پیشکش می‌کنند. هدیه دادن به داماد چندان متداول نیست ولی در صورت کادو دادن، از سکه طلا، ساعت یا لباس (انواع پوشاک) استفاده میشود. در برخی از خانواده‌ها، خانواده عروس یک سال بعد از ازدواج عروس و داماد، به منزل خانواده داماد می‌روند و هدیه‌هایی برای داماد و خانواده او می‌برند.
رسم مهمان‌نوازی خانواده عروس
شب چله ای برای عروس ، رسم بر این است که خانواده داماد، برای پیشکش کردن این هدیه‌ها به منزل خانواده عروس بروند. بنابراین خانواده عروس هم خود را برای میزبانی آماده می‌کند. در این شب معمولا بزرگ‌تر یا به اصطلاح ریش سفیدهای هر دو فامیل هم به نشانه احترام دعوت میشوند.
رسم مهمان‌نوازی خانواده عروس
خانواده عروس رسم میزبانی را با آماده کردن میوه و هندوانه شب یلدا وسایل پذیرایی بجا می‌آورد. در کنار میوه‌آرایی و آجیل‌آرایی شب یلدا، در این شب گاهی اوقات خانواده داماد برای صرف وعده شام شب یلدا و البته دسر شب یلدا مهمان خانواده عروس میشوند.
کادو شب یلدا برای عروس در شهرهای مختلف
رسم هدیه بردن برای عروس یا داماد در شب یلدا در شهرهای مختلف مشابه یا برخی مواقع تا حدی متفاوت است.
*برای مثال اصفهانی‌ها در شب یلدا در میان هدیه‌های یلدایی، غذاهای محلی هم به عنوان کادو به خانواده عروس می‌بخشیده‌اند. یا رسم کادو شب یلدا برای اصفهانی‌ها، شامل چند صندوق یا جعبه میوه‌های مختلف پاییزی و زمستانی هم می‌شده است. این میوه‌ها فردای شب چله، بین فامیل عروس پخش می‌شده است.
*خراسانی‌ها هم در شب چله برای تازه عروس خوانچه می‌فرستاده‌اند که شامل پرتقال، سیب، انار، هندوانه، پارچه و آینه می‌شده است. به جز میوه‌ها، بقیه موارد با پولک و تور تزیین می‌شده‌اند.
*در مازندران نیز رسم بر این بوده که خانواده داماد برای شب چله یا چله شو، خرجی می‌فرستاده است. یعنی هر چیزی که عروس نیاز داشت، در این شب برایش فراهم می‌کرد.
یلدا پر از رسم و رسوم زیبا و سنتی است. رسم کادو شب یلدا برای عروس هم یکی از این رسوم زیبا و نمادین است که خانواده تازه داماد و تازه عروس برای اولین یلدایی که یک عضو جدید به خانواده‌شان اضافه شده است، به نشان شادی و برکت، هدایایی را در نظر می‌گیرند. البته فراموش نکنید که خرید و تزیین این هدیه‌ها نباید به بستری برای چشم و هم‌چشمی و ایجاد سوء تفاهم و دلخوری تبدیل شود. این مراسم تنها برای گذراندن اوقاتی شاد بین خانواده تازه عروس و تازه داماد است. پس سعی کنید آن را در نهایت سادگی و صمیمیت برگزار کنید و از طولانی‌ترین شب سال لذت ببرید.
سوالات متداول
۱-شب یلدا برای عروس چی میبرن؟
به عنوان کادو شب چله‌ای، بخشیدن هدایایی مثل لباس و کفش زمستانی و یک تکه طلا مرسوم است. در کنار این‌ها، شیرینی، آجیل و میوه‌های تزیین شده مخصوص شب یلدا هم هدیه داده میشوند.
۲- شب یلدا برای داماد چی میبرن؟
چندان متداول نیست که شب یلدا به داماد هدیه داده شود ولی گاهی اوقات خانواده عروس به داماد هم به هنوان پیشکش، ساعت، لباس یا طلا می‌دهند.
۳-چرا برای عروس شب چله‌ای میبرن؟
رسم شب چله‌ای از قدیم برای آشنایی هر چه بیشتر خانواده‌ها و عروس و داماد بوده است. همچنین برای خوشامدگویی و ابراز خرسندی و علاقه به عروس، از طرف خانواده داماد، هدایایی را به مناسبت اولین شب یلدا به عروس هدیه می‌دهند.
