سال آینده شرایط پرداخت یارانه‌ها تغییر می‌کند؛ این را می‌شود هم در لایحه بودجه ۱۴۰۱ و هم در اظهارات رییس سازمان برنامه و بودجه مشاهده کرد. دولت در لایحه بودجه سال آینده، تغییر مکانیزم تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی را پیش‌بینی کرده است. بر این اساس، در لایحه بودجه در خصوص هدفمندی یارانه‌ها پیشنهاد پرداخت ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه جدید در سال آینده به مردم در ازای اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی و جبران اصلاح نرخ کالاهای اساسی، دارو، یارانه نان و خرید تضمینی گندم آمده است.
به این ترتیب، کل یارانه پرداختی در سال آینده طبق این لایحه ۳۳۶ هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده که ۷۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان آن یارانه نقدی و معیشتی است.
آن‌طور که رییس سازمان برنامه و بودجه دوشنبه گذشته در نشست خبری درباره پرداخت رقم یارانه ریالی در ازای حذف ارز ترجیحی در سال بعد، گفته: متوسط پرداختی یارانه ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بین ۹۰ تا ۱۲۰ هزار تومان خواهد بود و این مساله براساس وضعیت دهک‌ها در جلسات کارشناسی تعیین خواهد شد.
بنا به اعلام مسعود میرکاظمی، جریان به نحوی خواهد بود که قدرت خرید حدود پنج دهک پایین افزایش یافته و دهک‌های بالا که سرانه مصرف بالاتری دارند، پول بیشتری خرج خواهند کرد.
وی این را هم عنوان کرده در حال حاضر ۸۵ میلیارد دلار یارانه پنهان پرداخت می‌شود که عمده آن را پردرآمدها مصرف می کنند، در حالی که کسی نسبت به این موضوع اعتراض ندارد، ولی دولت سعی بر تغییر این روال دارد.
به گفته وی، پرداخت یارانه نقدی و معیشتی هم در سال بعد ادامه دارد، ولی به گونه‌ای که یارانه پردرآمدها حذف و به سمت کم درآمدها حرکت و افزایش پیدا کند.
یارانه جدید در راه است
در این میان، یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با استناد به لایحه بودجه سال آینده، گفته که دولت با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، یارانه جدیدی پرداخت می‌کند، پس عملا تفاوتی برای مصرف‌کننده نخواهد داشت.
جعفر قادری با اشاره به جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۰، عنوان کرده؛ دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته تا با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی یارانه به دهک‌های اول تا هفتم پرداخت کند. چهار دهک اول ماهانه حدود ۱۲۰ هزار تومان و سه دهک بعدی ماهانه حدود ۹۰ هزار تومان مازاد بر یارانه قبلی دریافت می‌کنند.
او مجددا تاکید کرده؛ دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کرده، اما به جای آن حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه جدید پرداخت می‌شود. پس نگرانی از بابت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود ندارد، چون دولت آن را در جای دیگر پرداخت می‌کند و قدرت خرید مردم حفظ می‌شود.
حجت‌الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه نیز درباره حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی گفته؛ دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی را به جز گندم و دارو حذف کرده و راهکارهایی برای جبران قدرت خرید مردم در نظر گرفته است. یعنی آن مقدار که ارز ترجیحی برداشته می‌شود، متناسب با آن یارانه به جامعه هدف داده شده و یارانه نقدی افزایش پیدا می‌کند.
وی تاکید کرده؛ این موضوع تورم‌زا نیست، بنابراین می‌توان گفت که با حذف ارز ترجیحی و کنترل‌های مناسب دولت، تورم به وجود نمی‌آید.
همچنین یکی از اعضای هیات رییسه مجلس با اشاره به حذف رانت دلار ۴۲۰۰ تومانی، متذکر شده؛ باید منابع حاصل از حذف این ارز به صورت یارانه نقدی در اختیار مردم قرار بگیرد.
به گفته محسن دهنوی، طبق محاسبات دقیق، دولت می‌تواند بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار تومان به یارانه نقدی مردم اضافه کند.
یارانه چه کسانی در سال آینده حذف می‌شود؟
در این میان اما، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ملزم به حذف یارانه پردرآمدها در سال آینده شده است.
براساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و با استفاده از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان موظف است حداکثر ظرف مدت ۳ ماه پس از ابلاغ این قانون، ضمن دهک‌بندی درآمدی تمامی خانوارهای یارانه‌بگیر از طریق شاخص‌های متقن و ثبتی قابل اتکا، نسبت به حذف یارانه نقدی و طرح معیشتی خانوارهای پردرآمد اقدام تا منابع حاصل صرف پرداخت یارانه جهت حمایت از اقشار آسیب‌پذیر با اولویت خانوارهای تحت پوشش و پشت نوبتی نهادهای حمایتی شود.
میزان یارانه ماهانه پرداختی چقدر است؟
با توجه به این اظهارات، به نظر می‌رسد که در سال آینده سه نوع یارانه نقدی، معیشتی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به حساب خانوار واریز خواهد شد.
آن‌طور که جعفر قادری گفته، دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته تا با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی یارانه به دهک‌های اول تا هفتم پرداخت کند. چهار دهک اول ماهانه حدود ۱۲۰ هزار تومان و سه دهک بعدی ماهانه حدود ۹۰ هزار تومان مازاد بر یارانه قبلی دریافت می‌کنند.
در این میان، احتمالا یارانه نقدی دهک‌های هشتم، نهم و دهم حذف می‌شود. یعنی سه دهک درآمدی بالای جامعه و افرادی که حقوق ماهانه آنها بالای ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.
در حال حاضر محاسبات مختلفی از میزان یارانه پرداختی سال آینده خانوار منتشر می‌شود. براساس یکی از گزارش‌هایی که در روزنامه شرق منتشر شده بود، با توجه به مبلغ ثابت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به هر فرد، یک خانوار چهار نفره در هر دهکی که باشد، ماهانه ۱۸۲ هزار تومان یارانه نقدی دریافت می‌کند. جز این، یک خانوار چهار نفره ماهانه ۱۷۲ هزار تومان یارانه معیشتی یا یارانه بنزین دریافت می‌کنند. حالا قرار است یارانه جدیدی هم به حساب این خانوارها واریز شود. مبلغ یارانه جدید برای یک خانوار چهار نفره ۴۸۰ یا ۳۶۰ هزار تومان است.
با توجه به این‌که این یارانه قرار است به دهک‌های پایین درآمدی پرداخت شود، می‌توان گفت خانوارهای ۵ تا ۷ دهک اول جامعه هر سه این یارانه‌ها را دریافت می‌کنند.
پس یک خانوار چهار نفره که در دهک اول تا چهارم قرار دارد، سال آینده در مجموع ۸۳۴ هزار تومان یارانه می‌گیرد. یک خانوار چهار نفره که در دهک پنجم تا هفتم قرار دارد ۷۱۴ هزار تومان یارانه نقدی می‌گیرد.
