معاون دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با اشاره به تاثیر کرونا بر برنامه‌های کنترلی جهت پایش بیماران مبتلا به فشار خون، گفت: فشارخون بالا عامل مستعد شدن ابتلا به کووید۱۹ نیست؛ اما اگر فردی که فشارخون بالا دارد به کرونا مبتلا شود عوارض ناخوشایندتری را تجربه می‌کند.
دکتر علیرضا مهدوی با اشاره به شعار روز جهانی فشار خون بالا مبنی بر « راز عمری طولانی‌تر: اندازه‌گیری دقیق فشارخون و کنترل آن» درباره برنامه‌های کنترلی فشارخون بالا و تاثیر همه‌گیری کرونا بر این برنامه‌ها، گفت: متاسفانه در سال ۱۳۹۹ اکثر خدمات ما به دلیل بروز کرونا با مشکل مواجه شد. اواخر بهمن ۱۳۹۸ کرونا در ایران مشاهده شد و یکی از نگرانی‌های اصلی مردم این بود که حضورشان در مراکز درمانی ممکن است سبب انتقال بیماری به آنها شود تا اینکه در سیستم بهداشتی برخی مراکز را مخصوص مراجعه مبتلایان به کرونا اعلام کردند. از طرف دیگر در ابتدا ما هم توصیه کردیم مردم تا حد امکان برای خدمات مراقبت بیماری‌های مزمن همچون فشارخون بالا، دیابت و... مراجعه نکنند و بتوانیم از راه دور اقدامات کنترلی انجام دهیم و پیگیر راه‌اندازی جدی نسخه نویسی الکترونیک بودیم.
وی با اشاره به کاهش ارائه خدمات در اوایل سال گذشته به دلیل کاهش مراجعه مردم به مراکز درمانی، اظهار کرد: با ماندگار شدن وجود پاندمی رفته رفته مراجعات مردم بیشتر شد، اما هنوز هم مانند گذشته و قبل از کرونا نشده است. از طرفی ثابت شد که مراقبت و کنترل نادرست فشارخون، قندخون و... می‌تواند سبب شود اگر فردی که به این بیماری‌های مزمن مبتلا است، کرونا هم بگیرد احتمالا انواع شدید بیماری را تجربه کند. کرونا بر مراقبت و شناسایی بیماران اثرگذار بود و راهکارهایی برای رفع این مشکل همچون ارائه خدمات تلفنی و... داشتیم.
وی با اشاره به برگزاری بسیج ملی کنترل فشارخون بالا در سال ۱۳۹۸، بیان کرد: این بسیج ملی چند هدف را دنبال می‌کرد. اهداف ایجاد این بسیج ملی افزایش آگاهی و سواد سلامت جامعه در باره فشار خون بالا، ترغیب مردم برای مراجعه به مراکز تعیین شده جهت اندازه‌گیری فشارخون و شناسایی و پیگیری افراد دارای فشارخون، کاهش مصرف نمک روزانه مردم به حداقل ۵۰ درصد با اطلاع‌رسانی به جوامع مردمی، کنترل صنایع و ساختارهای مرتبط، افزایش مصرف غلات، حبوبات، سبزیجات و میوه‌جات به میزان ۲۵ درصد بیشتر از وضعیت کنونی، کنترل و درمان مبتلایان به فشارخون بالا، رعایت و کنترل دقیق عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اثرگذار بر این موضوع بود. این برنامه از ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ مصادف با روز جهانی فشارخون آغاز شد و تا نیمه تیرماه ۱۳۹۸ ادامه داشت. با اتمام بسیج مقرر شد ۱۰۰ درصد کسانی که با فشارخون بالا شناسایی کردیم را تا آخر سال حداقل یکبار دیگر بررسی کنیم یا اگر بیمار قدیمی هستند در فواصل هر سه ماه یکبار توسط پزشک بررسی شوند.
مهدوی با اشاره به اینکه هدف ما شناسایی حدود ۱.۵ میلیون نفر افرادی بود که از فشار خون خود بی‌اطلاع بودند که در این طرح محقق شد، ادامه داد: تا انتهای آذرماه ۱۳۹۸ یکبار دیگر تقریبا تمام کسانی که فشارخون داشتند را بررسی کردیم و در دی ماه از دست اندرکاران برگزاری بسیج تقدیر و تشکر کردیم و پس از آن زمزمه بروز بیماری کرونا آغاز شد. البته پس از بروز این مشکل هم به شکل دورادور مراقبین سلامت سعی می‌کردند پیگیر حال این افراد باشند و راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌دادند.
معاون دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، در خصوص دیگر دستاوردهای بسیج ملی فشار خون بالا، اظهار کرد: پوشش این طرح در روستاها بسیار بالا بود؛ چراکه در این مناطق بهورزان فعالیت خوبی داشتند. به طور کلی ۳۰ میلیون و ۵۴۰هزار و ۷۳۷ نفر در کشور مورد غربالگری فشارخون قرار گرفتند که پس از حذف موارد تکراری، به عدد ۲۶ میلیون و ۶۷۸ هزار و ۳۸۴ نفر رسیدیم. از این تعداد ۱۵ میلیون و ۱۲هزار و ۶۹۳ نفر فشارخون طبیعی داشته و ۳ میلیون و ۷۰۶ هزار و ۵۱۴ نفر نیز یا فشارخون بالا و یا سابقه آن را داشتند. همچنین ۷ میلیون و ۹۵۹ هزار و ۲۸۸ نفر نیز دچار پیش فشارخون بالا یا پره هایپرتنوسیو بودند.
وی افزود: در یکسال و نیم اخیر زندگی بشر تغییر بزرگ و جدیدی کرده است. فشا خون یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر در تمام جوامع است و در ایران هم ۱۰ علت اول مرگ در کل جمعیت در سال ۱۳۹۵به ترتیب شامل سکته قلبی، سکته مغزی، دیابت، بیماری های قلبی ناشی از فشار خون، حوادث مربوط به حمل و نقل، سایر بیماری های قلبی، سرطان معده، سایر بیماری های دستگاه تنفسی، پنومونی و بیماری‌های مزمن ریه و برنش ( قلبی_ ریوی) بوده است. یکی از عوامل اصلی سکته‌های مغزی و قلبی افزایش فشارخون شریانی است و مراقبت از آن بسیار مهم است. تقریبا در مناطق مختلف شرایط یکسان است، قانونی برای فشارخون وجود دارد که اعلام می‌کند ۵۰ درصد افرادی که فشارخون دارند از بیماری خود اطلاع ندارند، از آن دسته که می‌دانند بیمار هستند ۵۰ درصد مراقبت نمی‌کنند و دارو مصرف نمی‌کنند، از آن ۵۰ درصد که دارو مصرف می‌کنند هم ۵۰ درصد کنترل می‌شوند و ... این قانون ۵۰ درصد همه جا صادق است اما در کشورهای مختلف اندکی تفاوت دارد. مثلا در کشور ما بر اساس مطالعه استپس سال ۱۳۹۵ حدود ۴۰ درصد کسانی که فشارخون بالا داشتند از بیماری خود بی اطلاع بودند.
وی درباره سایر داده‌های مطالعه استپس سال ۱۳۹۵، گفت: مطالعه بعدی ما در سال ۹۸ آغاز شد که به دلیل کرونا با تاخیر مواجه شد اما اخیرا به اتمام رسیده است و نتایج آن طی ماه‌های آتی منتشر می‌شود اما، بر اساس مطالعه سال ۹۵ حدود ۴۳.۸۹ درصد مرگ ها در سال ۱۳۹۵ به علت بیماری های قلبی عروقی بوده است و شیوع فشارخون بالا حدود۲۶.۴ درصد در افراد ۱۸ سال و بالاتر( در افراد ۱۸ تا ۲۴ سال ۵.۵ درصد ، در افراد ۲۵ تا ۵۹ سال ، ۲۰.۴ درصد و در افراد ۶۰ سال و بالاتر، ۵۹درصد) بوده است. همچنین فقط ۳۸.۷ درصد افراد مبتلا به بیماری فشارخون بالای ۱۸ سال و بالاتر، درمان موثر دریافت می‌کنند( ۴۰.۷ درصد در شهر و ۳۳.۸ درصد در روستا) و فقط ۳۸.۷ درصد افراد مبتلا به بیماری فشارخون بالای ۱۸ سال و بالاتر درمان موثر دریافت می کنند(۴۱ درصد مردان و ۳۷.۳ درصد زنان).
وی افزود: طی سال های ۱۳۸۵ الی ۹۵ روند ناآگاهی و ابتلا به بیماری کاهش یافته است اما همچنان بالای ۴۰ درصد مبتلایان از ابتلای خود آگاهی ندارند. آگاهی از ابتلا به فشارخون بالا در افراد ۱۸ سال و بالاتر در شهر ۵۸.۴ درصد و در روستا ۵۶.۸ درصد تقریبا مشابه است. آگاهی از فشارخون بالا در جمعیت مردان ۱۸ سال و بالاتر ۴۸.۵ درصد و در زنان ۶۵.۷ درصد است. همچنین در ایران، تقریبا یک نفر از هر پنج نفر افراد ۱۸ سال و بالاتر به فشار خون بالا مبتلا هستند.
معاون دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در پایان تاکید کرد: داشتن فشارخون بالا، عامل مستعد شدن ابتلا به کووید۱۹ نیست ولی اگر فردی که فشارخون بالا دارد به کرونا مبتلا شود عوارض ناخوشایندتری را تجربه می‌کند.
