پس از آنکه شنبه‌شب سیدعباس عراقچی، رئیس هیات مذاکره‌کننده وین از توافق بر سر تعلیق تحریم‌های موضوعی و بخشی مثل تحریم بخش انرژی ایران که شامل نفت و گاز می‌شود یا تحریم صنعت خودرو، تحریم مالی، بانکی و بنادر خبر داد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا گفت که هنوز با ایران در وین به توافق نرسیدیم و مسافتی وجود دارد که باید طی شود تا از موانع عبور کنیم.
وی همچنین گفت: «دیپلمات‌های ما در هفته‌های آینده برای بازگشت متقابل توافق به کار خود ادامه می‌دهند.»
با پایان جلسه شنبه‌شب کمیسیون مشترک با حضور هیات‌های ایران و گروه ۱+۴ در وین، سیدعباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران درمورد آخرین روند مذاکرات مربوط به احیای برجام گفت که تحریم‌های موضوعی و بخشی مثل تحریم بخش انرژی ایران که شامل نفت و گاز می‌شود یا تحریم صنعت خودرو، تحریم مالی، بانکی و بنادر، براساس توافقاتی که تا الان صوت گرفته باید برداشته شود و «توافق» هم در این زمینه وجود دارد. این در حالی است که «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا روز گذشته گفت که هنوز با ایران در وین «به توافق نرسیده‌ایم» و مسافتی وجود دارد که باید طی شود تا از موانع عبور کنیم. وی همچنین گفت: «دیپلمات‌های ما در هفته‌های آینده برای بازگشت متقابل توافق به کار خود ادامه می‌دهند.» همچنین معاون وزیر امورخارجه از موافقت با خروج نام اکثریت افراد، اشخاص و نهادها از فهرست تحریم‌ها خبر داد و تاکید کرد که دیگرانی هستند که هنوز به‌دلایل مختلف در فهرست وجود دارند و مذاکره ما برای این قسمت از کار هنوز ادامه دارد.
عراقچی توضیح داد که بعد از دور سوم مذاکرات وین، بحث‌ها یک مقدار پختگی پیدا کرده و روشن‌تر شده است؛ فاصله‌ها دقیق‌تر شده و اختلافات روشن‌تر است. در عین حال معاون ظریف گفت: «با توجه به ورود به نگارش متن در برخی حوزه‌ها، دقت در این مرحله و همچنین باقی ماندن اختلافات در برخی از موضوعات، «کار به آهستگی» پیش می‌رود.» عراقچی با بیان اینکه شکل توافق قطعا براساس مواضع قطعی نظام خواهد بود و هیچ تردیدی در آن نیست، افزود: «آنها هم مواضع خودشان را دارند و نزدیک کردن مواضع به یکدیگر کار آسانی نیست.»
همزمان دبیر سیاسی سرویس اقدامات خارجی اروپا در توییتی با اشاره به حصول «پیشرفت‌های متوسطی» در مذاکرات هسته‌ای اعلام کرد که قدرت‌های جهان هفته آینده بار دیگر برای گفت‌وگو با ایران در وین گردهم خواهند آمد. به گزارش فارس، معاون وزیرخارجه که با خبرگزاری صداوسیما گفت‌وگو می‌کرد، همچنین درباره نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام بیان کرد: «تصمیم گرفتیم که مجددا یک تواقفی برای جمع‌بندی از مجموعه بحث‌هایی که صورت گرفته است، داشته باشیم.» وی با بیان اینکه مذاکرات این دور خیلی فشرده بود، اظهار کرد: «این مذاکرات در سطوح و قالب‌های مختلف برگزار شد، الان مباحث به یک پختگی رسیده هم در مباحث مورد اختلاف و هم در بخش‌هایی که مشترک هستیم و توافق درباره آن وجود دارد.» این دیپلمات ارشد ایرانی خاطرنشان کرد: «هم در مباحث هسته‌ای و هم در بحث تحریم‌ها، نکات ریز فنی داریم و جزئیاتی داریم که باید درباره آنها بحث و بررسی صورت بگیرد و دقیق شود. در بسیاری از موارد نقاط مشترک وجود دارد. در برخی از موارد هنوز نقاط اختلاف است و نقاط اختلاف الان روشن‌تر شده است.» نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور هیات‌های ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) و با حضور نماینده اتحادیه اروپا که در وین برگزار شد، شنبه شب پایان یافت. حاضران در این نشست آخرین وضعیت رایزنی‌های کارگروه‌های کارشناسی در حوزه‌های لغو تحریم، هسته‌ای و ترتیبات اجرایی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. مقرر شد پس از این جلسه هیات‌ها به پایتخت‌ها بازگردند و گفت‌وگوها مجددا از جمعه آینده از سر گرفته شود. طرف‌ها همچنین توافق کردند که در دور آینده گفت‌وگوها، کار با سرعت و جدیت بیشتری ادامه پیدا کند. معاون وزیرخارجه ایران در ادامه این گفت‌وگو همچنین یادآور شد: «در عین حال روند رو به جلو است؛ اگر چه آهسته است و نمی‌توانیم هنوز پیش‌بینی کامل کنیم که چه زمانی و به چه شکلی می‌توانیم به توافق برسیم.» معاون وزیرخارجه درباره اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر اینکه آمریکا بخش‌هایی از تحریم‌ها را رفع خواهد کرد و اینکه آیا ایران این مواضع را قبول می‌کند؟ توضیح داد: «اگر دو طرف مواضع همدیگر را قبول داشتند، احتیاجی به مذاکره نبود. مذاکره درخصوص همین اختلاف‌نظرهایی است که وجود دارد، ما این‌قدر مذاکره می‌کنیم که این مواضع به هم نزدیک شود و خواسته‌های ما مبتنی بر مواضع قطعی نظام تامین شود.» عراقچی یادآور شد: «اگر خواسته‌های ما تامین شود، توافق صورت می‌گیرد و اگر هم تامین نشود طبیعتا توافقی هم در کار نیست.»
پیشرفت متوسطی حاصل شده است
از سوی دیگر به گزارش «ایسنا» انریکه مورا، جانشین جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا و دبیر سیاسی سرویس اقدامات خارجی اروپا پس از جلسه کمیسیون مشترک برجام در توییتی نوشت: «کمیسیون مشترک برجام سومین هفته گفت‌وگوها در وین را به پایان رساندند. پیشرفت‌های متوسطی حاصل شد؛ اما جزئیات بیشتر، پیچیدگی‌های بیشتری را نیز به همراه دارد. ما برای ادامه کارها هفته آینده گردهم می‌آییم.»
همزمان به گزارش «ایسنا» به نقل از ینت نیوز، یک منبع دیپلماتیک اروپایی روز شنبه اظهار کرد: «ما کار زیاد داشته و زمان کمی در اختیار داریم. امیدوار بودیم که این هفته به پیشرفت‌های بیشتری برسیم. ما هنوز درخصوص مهم‌ترین مسائل به تفاهم نرسیده‌ایم.» وی در ادامه مدعی شد که موفقیت در این گفت‌وگوها همچنان امکان‌پذیر است؛ اما تضمین شده نیست.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز درباره آخرین دور مذاکرات در صفحه توییترش نوشت: «شاهد پیشرفت ثابتی هستیم، اگرچه هنوز مسائل حل نشده زیادی باقی مانده است. کمیسیون مشترک برجام دوباره در هفتم مه(جمعه) جلسه خواهد داشت. در این بین، کارشناسان به فعالیت در زمینه متن توافق آتی ادامه خواهند داد.»
تکذیب توافق با تبادل زندانیان
از دیگر سو در حالی که شبکه المیادین به نقل از منابع ایرانی گفت که آمریکا قصد دارد به‌زودی ضمن آزادی چهار ایرانی بازداشت شده در خاک این کشور، ۷ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران را نیز آزاد کند، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هر گونه دستیابی به توافق با ایران درباره تبادل زندانیان را رد کرد. به گزارش پایگاه خبری فرارو، پرایس اضافه کرد: «گزارش‌ها در این باره که توافق تبادل زندانیان (با ایران) حاصل شده، صحیح نیست. همان‌طور که گفتیم، ما همیشه موضوع زندانیان بازداشتی یا مفقودشده در ایران را مطرح می‌کنیم و تا زمانی که آنها را به خانواده‌هایشان برسانیم، توقف نخواهیم کرد.» شبکه المیادین همچنین به نقل از منابع ایرانی خبر داد که مذاکرات امنیتی میان ایران و انگلیس انجام گرفته و دولت لندن به‌زودی ۴۰۰ میلیون پوند از دارایی‌های مصادره شده ایران را آزاد خواهد کرد.
گفت‌وگوی بایدن و رئیس موساد
همچنین به نوشته روزنامه تایمز آو اسرائیل، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا روز جمعه در کاخ سفید با هیات اطلاعاتی- امنیتی رژیم صهیونیستی که چند روزی است در واشنگتن به سر می‌برند، دیدار کرده است. در این دیدار که از پیش برنامه‌ریزی نشده بود، یوسی کوهن، رئیس سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) و مقامات شورای امنیت ملی آمریکا نیز در کنار بایدن حضور داشته و دو طرف درباره تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کرده‌اند.
انتشار فایل محرمانه صوتی ظریف به گفته تحلیلگران داخلی موجب تاثیر منفی بر روند مذاکرات می‌شود.
این موضوع حتی از سمت حسن روحانی، رییس جمهوری مورد تاکید قرار گرفت و عباس عراقچی، سخنگوی دولت ایران در مذاکرات وین به محض حضور دوباره در اتریش گفته بود که ایران در صورتی که مذاکره را جدی احساس نکند میز گفتگو را ترک می‌کند.
حالا اما برخلاف تصور اخبار متضادی به گوش می‌رسد. عراقچی در آخرین مصاحبه خود گفته است که از تهران مجوز مکتوب کردن توافقات را دریافت کرده است.
روسیه و چین هم به گفته عراقچی به برداشتن یکجای تمام تحریم‌ها اصرار دارند و از آن سمت مقامات اسرائیل اعلام کردند که امریکا ظرف چند هفته آینده به برجام برمی‌گردد.
آسوشیتدپرس هم نوشته است که امریکا با برداشتن بخش بزرگی از تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، به برجام برمی‌گردد.
این اتفاقات در شرایطی است که البته نمایندگان کشورهای حاضر در مذاکرات وین به سختی و پیچیدگی گفتگوها تاکید دارند.
با این شرایط بسیاری از اقتصاددانان ایرانی اعتقاد دارند که بازگشت امریکا به برجام گرچه ممکن است تاثیر هیجانی و مقطعی بر بازارهای ایران داشته باشد اما اوضاع اقتصاد آنقدر وخیم است که برجام دوباره، نتواند به سرعت گره گشا باشد.
کارشناسان اعتقاد دارند که با برگشت امریکا به برجام وضعیت بازار طلا و ارز و خودرو و سایر بازارها با سقوط قیمت مواجه نخواهد شد و اگرچه ممکن است به صورت هیجانی کاهش قیمت را تجربه کند اما قیمت در این بازارها دوباره به حد و حدود فعلی برمی‌گردد.
آنها به رشد خطرناک نقدینگی و مهار دشوار تورم اشاره دارند و معتقد هستند که برندهای خارجی در صورت احیای برجام دیگر به راحتی به ایران نخواهند آمد چون از ثبات سیاست خارجی و شرایط اقتصادی ایران مطمئن نیستند.
به اعتقاد این کارشناسان اصلاح وضعیت اقتصاد کشور نیاز به گذر زمان و جذب بالای سرمایه دارد.
